Hai người đàn ông bị cảnh sát Hồng Kông bắt giữ vì khai thác tiền điện tử tại viện dưỡng lão

Gần đây, Hong Kong đã xảy ra một vụ trộm điện mang tính chất đặc biệt, phương thức và địa điểm phạm tội đều khiến người ta bất ngờ. Cảnh sát Hong Kong đã hành động thành công bắt giữ hai nam kỹ thuật viên. Họ bị cáo buộc lợi dụng chức vụ để lắp đặt trái phép thiết bị khai thác tiền điện tử “mỏ” trong các viện dưỡng lão phục vụ người tàn tật, và thông qua việc trộm cắp điện để duy trì hoạt động suốt ngày đêm của thiết bị, nhằm mục đích cá nhân. Vụ việc này không chỉ phơi bày các vấn đề mới phát sinh từ hoạt động khai thác tiền điện tử trên rìa của sự quản lý, mà còn cảnh báo các tổ chức trong xã hội về an ninh nội bộ và quản lý.

Diễn biến vụ án

Theo nhóm điều tra tội phạm công nghệ và tài chính của khu vực Tân Thời, vụ việc bị phát hiện do một trong các viện dưỡng lão có hoạt động mạng bất thường. Nhân viên IT của viện này trong quá trình kiểm tra nguyên nhân mạng chậm lại liên tục đã phát hiện một số thiết bị điện tử không rõ nguồn gốc trong trần nhà của văn phòng. Phát hiện này ngay lập tức khiến phía viện cảnh giác cao độ và báo cảnh sát.

Sau khi cảnh sát vào cuộc điều tra, theo dõi dấu vết, họ cũng phát hiện các thiết bị tương tự trong một viện dưỡng lão khác tại khu vực Siu Ma Tsui. Qua điều tra sâu hơn, cảnh sát xác nhận các thiết bị này đều là máy khai thác tiền điện tử chuyên dụng. Tổng cộng có tám thiết bị như vậy được lắp đặt trong hai viện dưỡng lão, được giấu khéo léo trong không gian phía trên trần treo, nếu không kiểm tra kỹ lưỡng sẽ rất khó phát hiện.

Các máy khai thác này được cài đặt hoạt động liên tục 24/24 giờ, lượng tiêu thụ điện năng lớn đã khiến hóa đơn tiền điện của hai viện dưỡng lão này tăng vọt bất thường. Theo ước tính sơ bộ, các máy khai thác trái phép này mỗi tháng tạo ra khoản chi phí điện thêm lên tới 9000 đô la Hồng Kông (khoảng 1153 USD), khoản tiền này vốn dành cho hoạt động chăm sóc người tàn tật nhưng lại vô hình trung bị sử dụng cho hoạt động khai thác trái phép.

Cảnh sát nhanh chóng xác định hai nghi phạm và bắt giữ thành công họ tại Mông Khoa và Tân Thời. Hai người đàn ông này lần lượt 32 và 33 tuổi, đều là kỹ thuật viên từng thi công sửa chữa tại hai viện dưỡng lão đó. Cảnh sát cáo buộc họ lợi dụng thời gian làm việc để tiếp xúc với các thiết bị trong viện, bí mật thực hiện kế hoạch “ký sinh” khai thác này. Hiện tại, các điều tra viên nghi ngờ đây là hành vi cá nhân của hai nghi phạm, chưa liên quan đến các tổ chức tội phạm lớn hơn. Theo Luật Trộm cắp của Hong Kong, hành vi sử dụng điện trái phép được định nghĩa là “trộm cắp điện”, nếu bị kết tội có thể bị phạt tù tối đa năm năm.

Đại diện của cảnh sát khu vực Tân Thời, Trần Tử Vĩnh, trong báo cáo vụ việc đã đặc biệt cảnh báo các tổ chức xã hội và công chúng. Ông khuyến cáo các công ty và tổ chức khi tiến hành sửa chữa hoặc bảo trì cần giám sát chặt chẽ nhà thầu và nhân viên của họ, đồng thời kiểm tra kỹ lưỡng sau khi hoàn thành công trình. Ngoài ra, ông còn đề nghị mọi người chú ý đến hóa đơn tiền điện hàng tháng và hoạt động mạng, nếu phát hiện tăng đột biến hoặc bất thường không rõ nguyên nhân cần kiểm tra ngay lập tức và nhờ cảnh sát hỗ trợ khi cần thiết. Ông nhấn mạnh: “Các thiết bị ẩn này có thể hoạt động trong nhiều tháng mà không bị phát hiện, gây ra thiệt hại kinh tế liên tục và tiềm ẩn nguy cơ an toàn.”

Vụ việc này cũng thu hút sự chú ý của ngành công nghiệp tiền điện tử. Giám đốc khai thác chính của công ty khai thác mỏ nổi tiếng Compass Mining, Shanon Squires, trong một cuộc phỏng vấn đã lên án mạnh mẽ hành vi này. Ông rõ ràng nhấn mạnh: “Hành vi này về bản chất là ‘trộm cắp điện’, là một hành vi vi phạm nghiêm trọng. Nó trực tiếp đi ngược lại các nguyên tắc cốt lõi mà nhiều người ủng hộ Bitcoin tin tưởng, như tôn trọng quyền sở hữu cá nhân và không làm tổn hại người khác. Trộm cắp điện là lấy cắp tài sản của người khác mà không có phép, để họ phải gánh chịu hóa đơn, điều này rõ ràng là một hành vi gây hại.”

Squires còn đưa ra một quan sát thú vị từ góc độ kỹ thuật. Ông chỉ ra rằng các thiết bị liên quan do cảnh sát Hong Kong trình bày “dường như không phải là máy khai thác Bitcoin”. Ông suy đoán đây có thể là một vụ khai thác altcoin (tiền điện tử thay thế). Ông giải thích: “Trong các hoạt động khai thác trái phép quy mô nhỏ, việc khai thác altcoin phổ biến hơn so với Bitcoin, trừ khi là các nhóm tội phạm quy mô lớn.” Điều này cũng phản ánh phần nào rằng, khi các loại tiền điện tử ngày càng đa dạng, mục tiêu khai thác trái phép cũng trở nên phong phú hơn.

Phần nổi của tảng băng

Vụ án này của Hong Kong không phải là trường hợp cá biệt, mà thực chất là hình ảnh thu nhỏ của vấn đề khai thác trái phép ngày càng nghiêm trọng trên toàn cầu. Khai thác tiền điện tử, đặc biệt là các loại dựa trên cơ chế “bằng chứng công việc” (Proof-of-Work), về bản chất là sử dụng máy tính để thực hiện các phép tính băm với cường độ cao nhằm tranh giành quyền ghi sổ và nhận phần thưởng mới. Quá trình này tiêu thụ lượng điện năng khổng lồ.

Theo dữ liệu nghiên cứu của Digiconomist, chỉ riêng mạng lưới Bitcoin mỗi năm đã tạo ra lượng khí thải carbon vượt quá 10500 triệu tấn CO2, tương đương với lượng phát thải hàng năm của cả Bỉ; lượng điện tiêu thụ còn tương đương với tổng điện năng của Thái Lan; trong khi lượng nước ngọt tiêu thụ cũng bằng nhu cầu của toàn Thụy Sĩ. Chi phí năng lượng khổng lồ này đã thúc đẩy một số phần tử xấu chuyển hướng sang trộm cắp điện như một “con đường tắt”.

Các vụ việc tương tự trên khắp thế giới không ngừng xuất hiện: Tại Thái Lan, cảnh sát đã đột kích vào ba căn nhà bỏ hoang ở tỉnh Pathum Thani đầu năm nay, thu giữ 63 máy khai thác trái phép kết nối vào cột điện công cộng. Ở Anh, cảnh sát West Yorkshire đã phát hiện một điểm khai thác trái phép quy mô lớn tại thành phố Bradford, hoạt động hoàn toàn dựa vào trộm cắp điện. Ở khu vực Trung Á, vấn đề trộm cắp năng lượng còn tồi tệ hơn. Tổng kiểm sát Tajikistan cho biết, chỉ trong nửa đầu năm 2025, hoạt động khai thác trái phép đã trộm hơn 350 triệu USD điện. Còn tại quốc gia láng giềng Kazakhstan, các cơ quan chức năng phát hiện các mỏ khai thác trái phép có tổng lượng điện tiêu thụ đủ cung cấp cho một thành phố có 70.000 dân.

Những vụ việc này cùng nhau hé lộ một thực tế đáng lo ngại: dưới sức ép của chi phí năng lượng cao và lợi nhuận tiềm năng từ tiền điện tử, trộm cắp điện đã trở thành một xu hướng tội phạm toàn cầu. Nó không chỉ gây thiệt hại trực tiếp cho các công ty điện lực và người dùng vô tội, mà còn đe dọa sự ổn định của lưới điện và an toàn cộng đồng. Các mỏ khai thác trái phép nằm trong trần nhà, tầng hầm hoặc các tòa nhà bỏ hoang thường thiếu các biện pháp làm mát và phòng cháy chữa cháy chuyên nghiệp, dễ gây cháy nổ do quá nhiệt.

Kết luận

Vụ án tại các viện dưỡng lão Hong Kong này, theo một cách cực đoan, đã phơi bày mặt tối của hoạt động khai thác tiền điện tử trước công chúng. Nó nhắc nhở chúng ta rằng, sự phát triển của công nghệ đi kèm với những thách thức về đạo đức và pháp luật mới. Đối với các tổ chức, việc tăng cường quản lý nội bộ và các biện pháp an ninh là cấp bách; đối với các cơ quan quản lý, làm thế nào để chống lại hiệu quả các loại tội phạm mới này và hướng ngành công nghiệp đến con đường phát triển bền vững hơn là một vấn đề cần sớm giải quyết. Còn đối với toàn xã hội, vụ việc này còn thúc đẩy chúng ta suy nghĩ sâu hơn: trong làn sóng theo đuổi của cải số, chúng ta cần giữ vững các giới hạn về pháp luật, đạo đức và an toàn.