Mua vào ngày cổ tức cần chọn đúng thời điểm? Giá cổ phiếu giảm là bình thường hay ngoại lệ

Cổ phiếu phân phối cổ tức luôn là chỉ số quan trọng để đánh giá chất lượng hoạt động của công ty niêm yết. Những doanh nghiệp có khả năng duy trì việc chi trả tiền mặt đều đặn cho cổ đông thường thể hiện mô hình kinh doanh vững chắc, dòng tiền dồi dào. Nhiều công ty niêm yết có thành tích dài hạn xuất sắc vẫn duy trì truyền thống phân chia cổ tức định kỳ, chính bản thân Warren Buffett cũng rất coi trọng loại tài sản này, hơn 50% cổ phần của ông được phân bổ vào các cổ phiếu trả cổ tức cao.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư mới bước chân vào lĩnh vực cổ phiếu trả cổ tức thường phân vân giữa hai vấn đề cốt lõi: Giá cổ phiếu sẽ chắc chắn giảm vào ngày chốt cổ tức? Mua vào ngày chốt cổ tức có thực sự là cơ hội tốt?

Giá cổ phiếu ngày chốt cổ tức: giảm là điều phổ biến, nhưng không nhất thiết phải xảy ra

Về lý thuyết, việc giảm giá cổ phiếu vào ngày chốt cổ tức có cơ sở logic. Khi công ty phân phát cổ tức bằng tiền mặt, số tiền này thực chất là dòng tiền rút ra từ tài sản của doanh nghiệp, do đó giá trị ròng trên mỗi cổ phần cũng sẽ giảm tương ứng, khiến giá cổ phiếu có xu hướng điều chỉnh giảm.

Tuy nhiên, thực tế thị trường cho thấy, giảm giá cổ phiếu vào ngày chốt cổ tức không phải lúc nào cũng xảy ra. Đặc biệt là các doanh nghiệp dẫn đầu ngành, có thành tích ổn định, vị thế vững chắc, thậm chí còn thường tăng giá vào ngày chốt cổ tức.

Cơ chế ảnh hưởng của cổ tức đến giá cổ phiếu:

Trong bối cảnh cổ tức, công ty sẽ phân phối tiền mặt cho cổ đông, điều này trực tiếp làm giảm lượng tiền mặt dự trữ của công ty. Dù cổ đông nhận được lợi ích từ cổ tức bằng tiền mặt, giá trị của công ty trên mỗi cổ phiếu thực tế đã giảm đi.

Ví dụ cụ thể: Giả sử một công ty có lợi nhuận mỗi cổ phiếu là 3 USD, định giá theo P/E là 10 lần, thì giá cổ phiếu là 30 USD. Công ty tích lũy dòng tiền mặt 5 USD trên mỗi cổ phiếu, tổng giá trị định giá tăng lên 35 USD.

Nếu công ty quyết định chi trả cổ tức bằng tiền mặt 4 USD trên mỗi cổ phiếu (giữ lại 1 USD dự phòng), ngày chốt cổ tức là 15 tháng 6, theo quy định của sàn giao dịch, ngày chốt cổ tức sẽ được thực hiện đồng bộ. Về lý thuyết, giá cổ phiếu vào ngày chốt sẽ điều chỉnh từ 35 USD xuống còn 31 USD.

Trong trường hợp chia cổ phiếu:

Giá cổ phiếu sau chia cổ phiếu = (Giá cổ phiếu ban đầu - Giá cổ phiếu chia cổ phiếu) / (Tỷ lệ chia cổ phiếu) + Tỷ lệ chia cổ phiếu mới(

Ví dụ: cổ phiếu ban đầu giá 10 USD, giá chia cổ phiếu 5 USD, tỷ lệ chia cổ phiếu là 2 cổ phiếu cũ đổi lấy 1 cổ phiếu mới, thì sau chia giá = )10-5( / )2+1( = 1.67 USD.

Tuy nhiên, thực tế thường mang lại những điều bất ngờ:

Dù lý thuyết cho rằng giá cổ phiếu sẽ giảm vào ngày chốt cổ tức là hợp lý, nhưng thị trường thực tế thường phá vỡ dự đoán này. Ví dụ, Coca-Cola, công ty trả cổ tức đều đặn hàng quý, trong hai ngày chốt quyền cổ tức năm 2023 (14/9 và 30/11) đều ghi nhận mức tăng nhẹ, còn các thời điểm khác thì giảm.

Hiện tượng này rõ ràng hơn ở Apple. Là một doanh nghiệp công nghệ dẫn đầu, trả cổ tức hàng quý, do sức hút của cổ phiếu công nghệ, ngày chốt quyền cổ tức 10/11/2023 đã tăng từ 182 USD lên 186 USD, mức tăng 2.2%. Trong ngày chốt quyền cổ tức ngày 12/5 năm nay, mức tăng còn lên tới 6.18%.

Các cổ phiếu ngành lâu đời như Walmart, Pepsi, Johnson & Johnson cũng thường tăng giá vào ngày chốt quyền cổ tức.

Xu hướng giá cổ phiếu phụ thuộc vào nhiều yếu tố: Mức cổ tức, tâm lý chung của thị trường, dự báo kết quả kinh doanh của công ty, v.v., đều ảnh hưởng đến diễn biến giá vào ngày chốt quyền, không thể dựa vào một yếu tố duy nhất.

Đánh giá mua vào ngày chốt cổ tức qua 3 chiều

Việc quyết định có nên mua vào ngày chốt cổ tức hay không cần phân tích dựa trên 3 khía cạnh:

1. Xu hướng giá cổ phiếu trước ngày chốt cổ tức

Nếu cổ phiếu đã tăng mạnh lên mức cao trước ngày chốt, nhiều nhà đầu tư sẽ chọn chốt lời sớm, đặc biệt là những ai muốn tránh thuế cổ tức. Lúc này, việc mua vào sẽ đối mặt với áp lực bán ra lớn, mua vào thời điểm này thường không hấp dẫn vì giá đã phản ánh kỳ vọng quá mức.

Ngược lại, nếu cổ phiếu diễn biến ổn định hoặc điều chỉnh trước ngày chốt, thì ngày giảm giá có thể tạo ra cơ hội.

2. Hiệu suất lịch sử của việc lấp đầy hoặc giữ giá sau cổ tức

Đây là chỉ số quan trọng để đánh giá xem mua vào ngày chốt có hợp lý hay không.

Lấp đầy cổ tức (填權息) là khi giá cổ phiếu sau cổ tức dần hồi phục do kỳ vọng tích cực về doanh nghiệp, cuối cùng trở lại hoặc gần bằng mức trước cổ tức, cho thấy nhà đầu tư lạc quan về triển vọng công ty.

Không lấp đầy cổ tức (貼權息) là khi giá cổ phiếu sau cổ tức vẫn duy trì ở mức thấp, không hồi phục về mức trước cổ tức, phản ánh lo ngại về triển vọng tương lai.

Ví dụ cổ phiếu giá 35 USD, sau cổ tức giảm xuống 31 USD, rồi hồi phục lên 35 USD, gọi là lấp đầy cổ tức; nếu vẫn duy trì dưới 35 USD, gọi là không lấp đầy.

Trong quá khứ, cổ phiếu thường có xu hướng giảm sau cổ tức hơn là tăng, điều này không có lợi cho các nhà giao dịch ngắn hạn. Tuy nhiên, khi giá giảm đến vùng hỗ trợ kỹ thuật và bắt đầu ổn định, đó lại có thể là điểm mua tốt.

3. Tình hình cơ bản của công ty và thời gian đầu tư

Đây là yếu tố quyết định chính xem có nên mua vào ngày chốt hay không.

Với các doanh nghiệp có nền tảng vững chắc, vị thế dẫn đầu ngành, việc cổ tức chỉ là điều chỉnh kỹ thuật, không làm giảm giá trị nội tại. Đối với các công ty này, mua vào sau ngày chốt cổ tức và giữ lâu dài thường mang lại lợi ích tốt hơn, vì giá trị nội tại không giảm, mà sự điều chỉnh giá có thể tạo cơ hội mua với giá ưu đãi.

Ngược lại, các doanh nghiệp có kết quả kinh doanh trung bình hoặc vị thế ngành không ổn định, rủi ro mua vào ngày chốt cổ tức cao hơn.

Chi phí tiềm ẩn khi tham gia cổ phiếu trả cổ tức

Thuế cổ tức:

Sử dụng tài khoản trì hoãn thuế (như IRA, 401K của Mỹ) để mua cổ phiếu trả cổ tức có thể tạm thời tránh thuế. Nhưng mua trong tài khoản cá nhân có thuế thì khác.

Nếu nhà đầu tư mua với giá 35 USD trước ngày chốt, cổ phiếu giảm còn 31 USD, thì họ sẽ chịu thiệt hại chưa thực hiện 4 USD, đồng thời còn phải nộp thuế trên 4 USD cổ tức nhận được, chi phí thuế không nhỏ.

Tuy nhiên, nếu dự định tái đầu tư cổ tức và kỳ vọng giá sẽ nhanh chóng hồi phục, mua trước ngày chốt vẫn có thể hợp lý.

Phí giao dịch và thuế:

Ví dụ thị trường Đài Loan, phí giao dịch gồm:

Phí giao dịch = Giá cổ phiếu × 0.1425% × tỷ lệ chiết khấu của công ty chứng khoán (thường từ 50% đến 60%)

Thuế giao dịch tùy theo loại cổ phiếu:

• Cổ phiếu thường: 0.3%
• Quỹ ETF: 0.1%

Các chi phí này dù nhỏ mỗi lần, nhưng mua đi bán lại nhiều lần vào ngày chốt cổ tức sẽ tích tụ thành chi phí đáng kể.

Khung quyết định mua vào ngày chốt cổ tức

Tổng hợp các yếu tố trên, việc có nên mua vào ngày chốt cổ tức hay không phụ thuộc vào:

Thứ nhất, cổ phiếu đã tăng giá đủ cao trước ngày chốt chưa. Nếu đã ở mức cao, nên tránh mua đuổi.

Thứ hai, lịch sử lấp đầy cổ tức của công ty ra sao. Lịch sử tốt thì mua vào ngày chốt có ý nghĩa hơn.

Thứ ba, thời gian đầu tư của nhà đầu tư. Mua vào và giữ lâu dài các doanh nghiệp chất lượng sau ngày chốt cổ tức thường có lợi hơn; còn giao dịch ngắn hạn thì cần cẩn trọng, vì thống kê cho thấy cổ phiếu thường giảm sau cổ tức.

Thứ tư, đánh giá tổng thể về thuế và chi phí giao dịch. Giao dịch nhiều lần sẽ ăn mòn lợi nhuận.

Đối với các doanh nghiệp có nền tảng vững chắc, duy trì trả cổ tức đều đặn lâu dài, mua vào ngày chốt cổ tức và giữ lâu dài thường mang lại tỷ lệ lợi nhuận/rủi ro tốt hơn. Chìa khóa là chọn đúng công ty và chuẩn bị tâm lý để đối mặt với biến động ngắn hạn của giá cổ phiếu.