Quy tắc cung ứng: Phần quan trọng mà nhà giao dịch cần biết và cách áp dụng trong thị trường chứng khoán

Trong thế giới đầu tư và giao dịch, không có khái niệm nào cơ bản và hữu ích hơn việc hiểu về cung cầu trong việc giải thích sự biến động của giá cả. Khái niệm kinh tế học này không chỉ là lý thuyết nằm trong sách vở mà còn là cơ chế vận hành diễn ra trong mọi thị trường tài chính, từ thị trường chứng khoán đến thị trường hàng hóa.

Hiểu biết cơ bản: Cung cầu là gì

Cầu và cung là hai mặt của cùng một đồng xu. Cầu đề cập đến nhu cầu mua, còn cung là mong muốn bán. Khi phân tích cả hai cùng nhau, ta thấy chúng tạo ra áp lực lên giá trong từng khoảng thời gian.

Cầu (Demand): Áp lực mua trên thị trường

Cầu là lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà người mua sẵn lòng mua ở các mức giá khác nhau. Khi vẽ mối quan hệ giữa giá và lượng, ta sẽ có đường cầu (Demand Curve), tại mỗi điểm trên đường này thể hiện lượng mà người tiêu dùng muốn mua ở một mức giá cụ thể.

Nguyên tắc cơ bản của cầu nói rằng có mối quan hệ nghịch biến giữa giá và lượng cầu. Giá cao hơn → lượng cầu giảm, và giá thấp hơn → lượng cầu tăng. Hiện tượng này xuất phát từ hai yếu tố chính:

Hiệu ứng thu nhập (Income Effect): Khi giá giảm, tiền của người mua trở nên ổn định hơn, giúp họ mua được nhiều hàng hơn.

Hiệu ứng thay thế (Substitution Effect): Hàng hóa giảm giá sẽ mất giá trị so với các hàng hóa khác, khiến người mua chuyển sang mua hàng giảm giá hơn.

Các yếu tố quyết định mức cầu không chỉ giới hạn ở giá cả, mà còn bao gồm thu nhập của người tiêu dùng, giá của hàng hóa thay thế, sở thích, số lượng người mua trên thị trường và dự đoán về giá trong tương lai. Ngoài ra còn có các yếu tố bên ngoài như thay đổi mùa vụ, chính sách của chính phủ và niềm tin của người tiêu dùng ảnh hưởng.

Cung (Supply): Áp lực bán chờ đợi

Cung đề cập đến lượng hàng hóa hoặc dịch vụ mà người bán sẵn lòng cung cấp ở các mức giá khác nhau. Khi vẽ mối quan hệ giữa giá và lượng, ta có đường cung (Supply Curve), tại mỗi điểm trên đường này thể hiện lượng mà người bán muốn cung cấp ở mức giá đó.

Nguyên tắc cung trung tâm của nghiên cứu này xác định rằng có mối quan hệ cùng chiều giữa giá và lượng cung. Giá cao hơn → người bán sẵn lòng cung cấp nhiều hơn, và giá thấp hơn → giảm lượng cung. Điều này rõ ràng trong thực tế thị trường: khi giá cổ phiếu tăng, các cổ đông có lợi nhuận sẽ sẵn lòng bán nhiều hơn; khi giá giảm, người bán sẽ chần chừ hoặc chờ giá phục hồi.

Các yếu tố ảnh hưởng đến mức cung tổng thể bao gồm chi phí sản xuất, giá các hàng hóa thay thế, số lượng người bán trên thị trường, công nghệ, dự đoán về giá tương lai, khí hậu và thiên tai, chính sách thuế, tỷ giá hối đoái và khả năng tiếp cận nguồn vốn.

Điểm cân bằng (Equilibrium): Nơi giá dừng thay đổi

Khi cầu và cung gặp nhau, sẽ hình thành điểm cân bằng (Equilibrium), nơi đường cầu và đường cung cắt nhau. Tại điểm này, giá và lượng có xu hướng ổn định vì cả hai phía đều hài lòng.

Nếu giá cao hơn điểm cân bằng, người bán sẽ sản xuất và bán nhiều hơn, trong khi người mua giảm lượng mua, dẫn đến dư thừa và giá bị ép xuống trở lại mức cân bằng. Ngược lại, nếu giá thấp hơn điểm cân bằng, người mua muốn mua nhiều hơn, trong khi người bán giảm lượng cung, dẫn đến thiếu hụt và giá bị đẩy lên trở lại mức cân bằng.

Ứng dụng trong thị trường tài chính: Các yếu tố ảnh hưởng

Thị trường tài chính phức tạp hơn nhiều so với thị trường hàng hóa thông thường. Giá của các tài sản như cổ phiếu bị chi phối bởi nhiều yếu tố.

Động lực cầu trong thị trường tài chính

Yếu tố vĩ mô ảnh hưởng đến nhu cầu đầu tư: lãi suất thấp khiến nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận trong thị trường chứng khoán nhiều hơn. Kinh tế phát triển và lạm phát ổn định đều làm tăng sự sẵn lòng đầu tư.

Thanh khoản trong hệ thống tài chính: càng nhiều tiền lưu thông, nhà đầu tư càng có xu hướng tìm kiếm các tài sản rủi ro hơn. Khi thanh khoản cao, cầu tăng.

Niềm tin của nhà đầu tư: là động lực thúc đẩy mua hoặc bán. Dự đoán về kết quả hoạt động kinh doanh, tăng trưởng của công ty hoặc tình hình kinh tế chính trị đều ảnh hưởng đến quyết định đầu tư.

Các yếu tố ảnh hưởng đến cung trong thị trường tài chính

Quyết định của các công ty niêm yết: ảnh hưởng trực tiếp đến cung. Mua lại cổ phiếu sẽ giảm lượng cổ phiếu trên thị trường, trong khi phát hành thêm sẽ tăng lượng cổ phiếu.

Việc các công ty mới tham gia thị trường qua IPO cung cấp thêm lượng chứng khoán, có thể tác động đến giá trong ngắn hạn.

Các quy định và luật lệ: ảnh hưởng đến khả năng chào bán chứng khoán. Các điều kiện như Thời kỳ Im lặng (Silent Period) hạn chế việc bán cổ phiếu của cổ đông lớn sau IPO.

Phương pháp: Cung cầu và phân tích giá cổ phiếu

Các nhà giao dịch và phân tích sử dụng khái niệm cung cầu theo hai cách chính:

Phân tích cơ bản (Fundamental Analysis)

Giá cổ phiếu không đại diện cho chính cổ phiếu, mà là đại diện cho nhu cầu đầu tư vào doanh nghiệp (Market Cap). Khi các yếu tố cơ bản thay đổi, cung cầu cũng thay đổi.

Nếu dự đoán kết quả kinh doanh tích cực, người mua sẵn lòng trả giá cao hơn hoặc mua với khối lượng lớn hơn. Trong khi đó, người bán sẽ chần chừ bán ra, đẩy giá lên. Ngược lại, dữ liệu tiêu cực khiến người mua chần chừ vào, người bán chuẩn bị bán ra, làm giá giảm.

Phân tích kỹ thuật (Technical Analysis)

Các nhà giao dịch sử dụng cung cầu dưới dạng lực mua lực bán và đo lường bằng các công cụ chính xác hơn.

Hành động giá và nến (Candlestick): Nến màu xanh lá (đóng cửa cao hơn mở cửa) thể hiện lực cầu mạnh, trong khi nến màu đỏ (đóng cửa thấp hơn mở cửa) thể hiện lực cung mạnh. Doji (mở và đóng gần như bằng nhau) cho thấy cuộc đấu tranh giữa hai phe.

Xu hướng giá (Market Trend): Giá tạo đỉnh mới liên tục thể hiện cầu thắng, còn đáy mới cho thấy cung chiếm ưu thế. Giá trong phạm vi thể hiện sự cân bằng.

Hỗ trợ và kháng cự (Support & Resistance): Hỗ trợ là điểm cầu chờ mua, còn kháng cự là điểm cung chờ bán.

Kỹ thuật Zone Cầu Cung: Áp dụng trong giao dịch

Các nhà giao dịch sử dụng kỹ thuật Zone Cầu Cung để bắt thời điểm mua bán bằng cách tìm các điểm mất cân bằng và trở lại cân bằng mới.

Giao dịch đảo chiều (Reversal)

Zone Cầu Drop Base Rally (DBR): Giá giảm mạnh (Drop) do dư cung, sau đó tích lũy trong phạm vi (Base). Khi lực mua trở lại mạnh và vượt qua phạm vi trên, giá sẽ bật tăng (Rally). Các nhà giao dịch bán tại điểm phá vỡ phía trên của phạm vi.

Zone Cung Rally Base Drop (RBD): Giá tăng nhanh (Rally) do dư cầu, tích lũy trong phạm vi (Base). Khi lực bán thắng thế, giá phá vỡ phạm vi dưới và giảm xuống (Drop). Các nhà giao dịch bán tại điểm phá vỡ phía dưới của phạm vi.

Giao dịch theo xu hướng (Continuation)

Zone Cầu Rally Base Rally (RBR): Giá tăng (Rally) đạt đỉnh, tích lũy trong phạm vi (Base). Khi lực mua trở lại mạnh, giá vượt qua kháng cự của phạm vi và tiếp tục tăng (Rally).

Zone Cung Drop Base Drop (DBD): Giá giảm (Drop) do dư cung, tích lũy trong phạm vi (Base). Khi lực bán mạnh trở lại, giá phá vỡ hỗ trợ và tiếp tục giảm (Drop).

Tóm lại

Cung cầu không chỉ là khái niệm dành cho các nhà kinh tế học. Nó là cơ chế vận hành mà các nhà giao dịch và nhà đầu tư cần nhận biết và áp dụng. Hiểu rõ điều nào tuân theo quy luật cung và cách mà cầu ảnh hưởng đến giá cả là nền tảng của phân tích giá chính xác. Việc liên tục nghiên cứu, quan sát, thử nghiệm và học hỏi từ thị trường thực là điều kiện bắt buộc để thành công.