Tại sao cổ phiếu Mỹ rẻ, cổ phiếu Đài Loan đắt? Sự thật về việc một cổ phiếu là bao nhiêu cổ phiếu

Nhiều nhà đầu tư mới khi bước vào thị trường chứng khoán đều gặp phải những thắc mắc giống nhau: Tại sao mua một cổ phiếu trên thị trường Mỹ chỉ vài chục đô la, nhưng mua một cổ phiếu trên thị trường Đài Loan lại phải tốn hàng trăm nghìn TWD? Sự khác biệt này thực chất bắt nguồn từ đâu? Thực ra, nguyên nhân cốt lõi nằm ở việc hai thị trường sử dụng đơn vị giao dịch hoàn toàn khác nhau.

Những kiến thức cơ bản về giao dịch cổ phiếu: Giá cổ phiếu, Một cổ phiếu, Một lô

Để hiểu rõ vấn đề này, trước tiên cần làm rõ ba khái niệm cơ bản.

Giá cổ phiếu là gì?

Giá cổ phiếu chính là giá giao dịch tức thời của cổ phiếu trên thị trường, thể hiện số tiền nhà đầu tư cần bỏ ra để mua một cổ phiếu hoặc số tiền thu về khi bán một cổ phiếu. Giá cổ phiếu không cố định mà liên tục biến động dựa trên sự khớp lệnh thực tế của người mua và người bán. Các thị trường chứng khoán các quốc gia sử dụng các đồng tiền khác nhau, ví dụ như thị trường Mỹ dùng USD, thị trường Đài Loan dùng TWD.

Một cổ phiếu đại diện cho gì?

Các công ty niêm yết đều là công ty cổ phần, để huy động vốn, họ chia sẻ công ty thành nhiều phần, trong đó phần nhỏ nhất để giao dịch gọi là “một cổ phiếu”. Giá cổ phiếu chính là giá của “một cổ phiếu”. Ví dụ, một công ty có vốn điều lệ 10 triệu TWD, chia thành 1 triệu cổ phiếu, thì mệnh giá của mỗi cổ phiếu là 10 TWD. (Lưu ý, mệnh giá và giá cổ phiếu là hai khái niệm khác nhau, giá cổ phiếu do lợi nhuận công ty và kỳ vọng của nhà đầu tư quyết định)

Một lô cổ phiếu là bao nhiêu cổ phiếu?

Đây chính là khái niệm đặc trưng của thị trường Đài Loan. Tại thị trường Đài Loan, 1 lô bằng 1000 cổ phiếu. Nghĩa là, khi bạn mua 1 lô cổ phiếu trên thị trường Đài Loan, thực chất bạn đang mua 1000 cổ phiếu. Trong khi đó, thị trường Mỹ không có khái niệm “lô”, đơn vị giao dịch trực tiếp là từng cổ phiếu.

Tại sao chi phí giao dịch giữa Mỹ và Đài Loan lại chênh lệch lớn như vậy?

Chúng ta hãy lấy ví dụ thực tế để minh họa.

TSMC niêm yết trên cả thị trường Đài Loan và Mỹ. Ngày 30/04/2024, giá cổ phiếu TSMC trên thị trường Đài Loan là 32.10 TWD, còn trên thị trường Mỹ là khoảng 95 USD.

Mua một lô TSMC trên thị trường Đài Loan: 32.10 × 1000 = 32,100 TWD (khoảng 1,070 USD)

Mua một lô TSMC trên thị trường Mỹ (1000 cổ phiếu): 95 × 1000 = 95,000 USD

Có vẻ như mua trên thị trường Mỹ tốn nhiều tiền hơn? Nhưng thực tế, nhà đầu tư thường không mua hết 1000 cổ phiếu cùng lúc.

Chỉ mua 1 cổ phiếu TSMC trên thị trường Mỹ: 95 × 1 = 95 USD (khoảng 3,000 TWD)

Đây chính là điểm mấu chốt. Thị trường Mỹ quy định đơn vị giao dịch tối thiểu là 1 cổ phiếu, còn thị trường Đài Loan quy định tối thiểu là 1 lô (1000 cổ phiếu). Do đó, mức đầu tư ban đầu để tham gia thị trường khác nhau rõ rệt.

Giao dịch lô lớn và lô nhỏ trên thị trường Đài Loan

Vì một lô 1000 cổ phiếu quá đắt đối với nhà đầu tư nhỏ lẻ, thị trường Đài Loan đã phát triển hai hình thức giao dịch để giải quyết vấn đề này.

Giao dịch lô lớn

• Đơn vị tối thiểu: 1 lô (1000 cổ phiếu)
• Thời gian giao dịch: 9:00-13:30 trong phiên chính, 14:00-14:30 sau giờ
• Phương thức khớp lệnh: Giao dịch từng lệnh, khớp ngay lập tức
• Ưu điểm: Thanh khoản cao, giao dịch nhanh chóng
• Nhược điểm: Yêu cầu vốn lớn, khó phù hợp với nhà đầu tư nhỏ lẻ

Giao dịch lô nhỏ (零股交易)

• Đơn vị tối thiểu: 1 cổ phiếu
• Thời gian giao dịch: 9:00-13:30 trong phiên chính, 13:40-14:30 sau giờ
• Phương thức khớp lệnh: Giao dịch theo phương thức đấu giá tập trung, khớp mỗi phút một lần
• Ưu điểm: Yêu cầu vốn thấp, dễ tham gia
• Nhược điểm: Thanh khoản thấp hơn, có thể khó khớp lệnh

Với nhà đầu tư muốn tham gia thị trường Đài Loan nhưng vốn hạn chế, giao dịch lô nhỏ thực sự giúp giảm rào cản, tuy nhiên tính thanh khoản không bằng giao dịch lô lớn.

So sánh toàn diện giữa thị trường Mỹ và Đài Loan

Ví dụ thực tế: Hiểu rõ biến động giá cổ phiếu

Trường hợp của Tesla (TSLA)

Ngày 6/1/2023, giá cổ phiếu Tesla là 101.81 USD, để mua 1 cổ phiếu này bạn cần bỏ ra 101.81 USD. Đến ngày 2/8/2023, giá đã tăng lên 254.11 USD, mua cùng một cổ phiếu này giờ cần 254.11 USD. Chỉ trong chưa đầy 7 tháng, cổ phiếu đã tăng hơn 150%.

Điều này giải thích vì sao nhiều nhà đầu tư quan tâm đến biến động giá cổ phiếu — cùng một cổ phiếu, do hiệu quả công ty và kỳ vọng thị trường thay đổi, giá có thể tăng gấp đôi.

So sánh với thị trường Đài Loan

Nếu cùng số tiền đó để mua cổ phiếu TSMC, vì phải mua tối thiểu 1000 cổ phiếu, chi phí ban đầu sẽ lớn hơn nhiều. Điều này lý giải vì sao nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ thích mua lô nhỏ hơn là bỏ ra hàng trăm nghìn để mua một lô cổ phiếu.

Ba yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu

Dù là thị trường Mỹ hay Đài Loan, giá cổ phiếu không tự nhiên mà có, mà chịu tác động của ba yếu tố chính:

1. Phần nền tảng công ty

Tình hình tài chính, khả năng sinh lời và triển vọng phát triển của công ty là yếu tố quyết định giá cổ phiếu. Công ty có kết quả kinh doanh tốt, báo cáo tài chính sáng sủa thì nhà đầu tư sẽ ưa thích, đẩy giá lên. Ngược lại, khi kết quả kém, nhà đầu tư sẽ bán ra.

2. Môi trường kinh tế vĩ mô

Các chỉ số như GDP, lãi suất, tỷ lệ thất nghiệp ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường. Khi kinh tế phát triển, thị trường tăng trưởng; khi suy thoái, thị trường giảm.

3. Tâm lý thị trường

Tâm lý nhà đầu tư cũng rất quan trọng. Ngay cả khi công ty không có thay đổi gì lớn, một tin tốt có thể đẩy giá lên, trong khi tin xấu hoặc biến động chính trị, dịch bệnh toàn cầu (như đại dịch) có thể gây hoảng loạn bán tháo, làm giá cổ phiếu giảm mạnh.

Tóm lại: Chọn phương thức giao dịch phù hợp với bản thân

Bây giờ bạn đã hiểu tại sao thị trường Mỹ có vẻ rẻ hơn, còn thị trường Đài Loan lại đắt đỏ hơn. Sự khác biệt chính nằm ở đơn vị giao dịch — Mỹ quy định theo từng cổ phiếu, còn Đài Loan theo lô (1000 cổ phiếu).

• Nếu có đủ vốn và muốn thanh khoản cao, giao dịch lô lớn trên thị trường Đài Loan là lựa chọn tối ưu
• Nếu vốn hạn chế nhưng muốn tham gia thị trường Đài Loan, giao dịch lô nhỏ là phương án linh hoạt
• Nếu muốn đầu tư toàn cầu với mức phí thấp, thị trường Mỹ là lựa chọn phù hợp

Sau khi hiểu rõ một cổ phiếu gồm bao nhiêu cổ phiếu, cách tính giá cổ phiếu, bạn sẽ tự tin hơn trong việc lựa chọn thị trường phù hợp để đầu tư.