Đầu tư vàng có năm kênh chính, bắt đầu từ đâu? Phân tích toàn diện về rủi ro, lợi nhuận và chi phí

Khi nào thích hợp để đầu tư vàng hiện nay?

Chính trị bất ổn, áp lực lạm phát kéo dài, vàng với tư cách là tài sản trú ẩn truyền thống lại trở thành tâm điểm đầu tư. Xu hướng giá vàng thực sự biến động mạnh—từ năm 2022 đến 2023 dao động trong khoảng 1700 đến 2000 USD, năm 2024 nhờ kỳ vọng cắt giảm lãi suất của Fed, các ngân hàng trung ương toàn cầu mua vàng kỷ lục (lượng mua ròng hàng năm đạt 1045 tấn, liên tục vượt 1000 tấn trong ba năm liên tiếp), các yếu tố thuận lợi khác, đã vượt qua mốc 2700 USD. Đến năm 2025, giá vàng còn lập đỉnh mới, vượt qua 3700 USD, các tổ chức dự báo vào giữa năm 2026 có thể chạm mốc 4000 USD.

Tuy nhiên, cần chú ý rằng, biến động ngắn hạn của giá vàng khó dự đoán chính xác, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố. Chiến lược nắm giữ dài hạn quan trọng là nắm bắt thời điểm hợp lý để vào thị trường, chứ không phải chỉ theo đà tăng rồi mới tham gia. Tùy theo mục tiêu đầu tư khác nhau, có thể chọn vàng vật chất, sổ tiết kiệm vàng hoặc ETF vàng làm công cụ giữ giá trị; nếu hướng tới lợi nhuận cao hơn và có khả năng chịu rủi ro, các chiến lược ngắn hạn và lướt sóng đáng xem xét, hợp đồng tương lai vàng và hợp đồng chênh lệch vàng đều có thể theo dõi thị trường quốc tế, phân tích xu hướng để mua vào hoặc bán ra nhằm kiếm chênh lệch giá.

Năm cách đầu tư vàng, tổng quan chi phí và lợi nhuận

Các phương thức đầu tư vàng khác nhau đều có đặc điểm riêng. Đầu tư vàng vật chất có mức vốn trung bình, giao dịch bị giới hạn theo giờ hoạt động, chi phí cao (1%~5%), nhưng rủi ro thấp nhất; sổ tiết kiệm vàng cũng có mức vốn trung bình, giao dịch trong giờ ngân hàng, phí khoảng 1%, cần xem xét yếu tố tỷ giá; ETF vàng có mức vốn thấp hơn, giao dịch qua sàn chứng khoán trong giờ, phí khoảng 0.25%; hợp đồng tương lai vàng có mức vốn cao hơn, hỗ trợ đòn bẩy và giao dịch hai chiều, chi phí khoảng 0.1%; hợp đồng chênh lệch vàng có mức vốn thấp nhất, giao dịch 24/7, chi phí chỉ 0.04%.

Chọn kênh đầu tư vàng nào là hợp lý nhất? Điều này phụ thuộc vào mục tiêu giao dịch cá nhân. Nếu trọng tâm là chống lạm phát và giữ giá trị tài sản, mua vàng vật chất là lựa chọn truyền thống, mua qua ngân hàng an toàn hơn, nhưng cần dự phòng phí lưu giữ; vàng nhỏ lẻ nên mua tại các tiệm vàng, chú ý độ tinh khiết. Nếu mục tiêu là kiếm lời qua chênh lệch giá, vàng vật chất có tính thanh khoản hạn chế, không tiện lợi. Lúc này, có thể chọn sổ tiết kiệm vàng, ETF vàng để đầu tư dài hạn với chi phí thấp; hoặc dùng hợp đồng tương lai, hợp đồng chênh lệch vàng để giao dịch ngắn hạn. Cần lưu ý rằng, lợi nhuận dài hạn thường không cao, các công cụ phù hợp cho giao dịch ngắn hạn là hợp đồng tương lai và hợp đồng chênh lệch.

Phương thức 1: Giá trị giữ giá của vàng vật chất

Vàng vật chất gồm vàng thỏi, vàng miếng, trang sức vàng và đồng xu kỷ niệm, chủ yếu mua tại ngân hàng hoặc tiệm vàng. Nên ưu tiên chọn vàng thỏi vì trang sức và đồng xu có phí gia công, khi bán lại còn phải chịu phí hoa hồng và hao mòn, chi phí không hợp lý.

Vàng vật chất không phải là tài sản sinh lãi, cần có két sắt hoặc thiết bị bảo quản chuyên dụng, tính thanh khoản kém, có thể gặp tình trạng “mua dễ bán khó”. Tuy nhiên, vì có thể sở hữu thực tế vàng, nhiều nhà đầu tư vẫn ưa chuộng, chủ yếu để giữ giá trị lâu dài và sưu tầm. Về thuế, cần lưu ý, mỗi giao dịch vượt quá 5 vạn TWD phải khai báo thu nhập cá nhân từ thương mại tạm thời.

Ứng dụng: sưu tầm, trú ẩn rủi ro, giữ giá trị tài sản
Ưu điểm: rủi ro thấp, cách mua đơn giản
Nhược điểm: giá cao, cần bảo quản cẩn thận, chi phí phát sinh nhiều

Phương thức 2: Tiện ích của sổ tiết kiệm vàng

Sổ tiết kiệm vàng (vàng giấy) cho phép nhà đầu tư mua vàng nhưng do ngân hàng giữ hộ, tránh phiền phức sở hữu vật chất, giao dịch hoàn toàn qua tài khoản ngân hàng. Nhiều tổ chức tài chính lớn cung cấp dịch vụ này. Hiện có ba hình thức giao dịch: tính theo TWD, tính theo ngoại tệ và sản phẩm song tiền tệ, mỗi loại có phí khác nhau.

Mua bằng TWD phải chịu rủi ro biến động tỷ giá, vì giá vàng quốc tế tính bằng USD; mua bằng ngoại tệ sẽ phát sinh chi phí đổi tiền ban đầu. Tổng thể, hai phương thức này có chi phí giao dịch tương đương, mức trung bình. Cần chú ý rằng, mua bán nhiều lần sẽ tích tụ phí và chi phí đổi tiền, do đó không khuyến khích giao dịch quá thường xuyên.

Về thuế, lợi nhuận từ giao dịch sổ tiết kiệm vàng coi như thu nhập từ tài sản, phải khai báo trong thu nhập tổng hợp năm sau. Nếu lỗ, có thể trừ vào thu nhập từ giao dịch tài sản, lỗ chưa trừ hết có thể chuyển sang các năm sau để bù đắp.

Ứng dụng: giữ dài hạn chi phí thấp, mua bán ít
Ưu điểm: rủi ro tương đối thấp, hỗ trợ giao dịch nhỏ lẻ, có thể quy đổi thành vàng vật chất
Nhược điểm: thời gian giao dịch hạn chế, chỉ mua vào không bán ra, có chi phí đổi tiền

Phương thức 3: Ưu điểm thanh khoản của ETF vàng

ETF vàng là quỹ chỉ số vàng, là dạng quỹ đầu tư phải trả phí quản lý. Nhà đầu tư có thể chọn ETF vàng nội địa hoặc ETF vàng quốc tế, phí quản lý nội địa khoảng 1.15%/năm cộng phí giao dịch 0.25%, các sản phẩm quốc tế phí khoảng 0.25% đến 0.4%/năm.

ETF vàng giao dịch trực tiếp qua sàn chứng khoán, đầu tư có mức vốn thấp, tính thanh khoản tốt, nhưng chỉ hỗ trợ chiến lược mua vào, phù hợp cho người mới và nhà đầu tư nhỏ lẻ dài hạn. So với quỹ, chi phí rõ ràng và thấp hơn.

Ứng dụng: giữ dài hạn chi phí thấp, mua bán ít
Ưu điểm: giao dịch thuận tiện, vốn thấp, thanh khoản tốt
Nhược điểm: cần chú ý phí quản lý quỹ, hạn chế về thời gian giao dịch

Phương thức 4: Cơ chế hai chiều của hợp đồng tương lai vàng

Hợp đồng tương lai vàng dựa trên vàng quốc tế, lợi nhuận phụ thuộc vào chênh lệch giá vào lúc vào và ra vị thế. Hợp đồng hỗ trợ giao dịch hai chiều và thời gian giao dịch dài, chi phí giữ vị thế thấp, chỉ cần ký quỹ một phần để dùng đòn bẩy, phù hợp cho giao dịch ngắn hạn và nhà đầu tư có kinh nghiệm. Giá vàng liên tục 24h theo liên kết quốc tế, khó bị thao túng.

Nhược điểm là hợp đồng có ngày đáo hạn, phải chịu chi phí chuyển đổi hợp đồng; nếu không đóng vị thế trước tháng đáo hạn, sẽ bị tự động đóng. Đòn bẩy có thể làm tăng lợi nhuận hoặc thua lỗ, cần quản lý rủi ro chặt chẽ. Về thuế, lợi nhuận từ giao dịch hợp đồng tương lai vàng đã không còn bị đánh thuế, chỉ phải nộp thuế giao dịch hợp đồng, mức thuế rất thấp.

Ứng dụng: giao dịch ngắn hạn, lướt sóng, quy mô lớn
Ưu điểm: Giao dịch T+0 24/7, hỗ trợ mua vào bán ra, đòn bẩy tối đa hóa hiệu quả vốn
Nhược điểm: Rủi ro đòn bẩy cao, cần thực hiện giao dịch chuyển đổi hợp đồng

Phương thức 5: Đặc điểm thấp của hợp đồng chênh lệch vàng (CFD)

Hợp đồng chênh lệch (CFD) theo dõi giá vàng giao ngay, hỗ trợ giao dịch hai chiều và không sở hữu vật chất, không hạn chế ngày đáo hạn, linh hoạt hơn hợp đồng tương lai. Lợi nhuận dựa trên chênh lệch giá mua bán, mức vốn vào cực thấp, đòn bẩy linh hoạt, chi phí chủ yếu là chênh lệch giá và phí qua đêm.

Giao dịch CFD vàng đơn giản hơn so với cổ phiếu, chỉ cần phân tích xu hướng giá vàng. So với hợp đồng tương lai, CFD không có giới hạn quy mô hợp đồng tối thiểu, yêu cầu ký quỹ thấp hơn; không có ngày đáo hạn, không cần giao hàng; không phí giao dịch và thuế, yêu cầu vốn thấp hơn.

Xét về thuế, lợi nhuận từ giao dịch vàng quốc tế thuộc thu nhập từ nước ngoài, vượt quá 1 triệu TWD trong năm phải cộng vào thu nhập cá nhân, tính theo mức thuế tối thiểu.

Ứng dụng: ngắn hạn, lướt sóng, vốn nhỏ
Ưu điểm: Giao dịch nhỏ lẻ, cực kỳ linh hoạt, hỗ trợ hai chiều, T+0 24/7, quy trình mở tài khoản đơn giản
Nhược điểm: Rủi ro đòn bẩy cao, đòi hỏi kỹ năng giao dịch nhất định

Tại sao đầu tư vàng vẫn thu hút dòng tiền liên tục?

Vàng là hàng hóa giữ giá trị, có thị trường đầu tư toàn cầu, trong thời kỳ biến động thị trường, được xem như “nơi trú ẩn an toàn”. Từ lâu, vàng luôn là công cụ phòng ngừa mất giá USD và lạm phát gia tăng. Điều này không chỉ là chuyện cũ, các nhà đầu tư tổ chức thường phân bổ vàng vào danh mục đầu tư, và khuyến nghị vàng chiếm ít nhất 10% tổng danh mục.

Dù biến động lớn, vàng không mang lại lợi nhuận cố định như gửi tiết kiệm, cũng không cam kết lợi nhuận vô hạn như cổ phiếu hay hợp đồng tương lai, nhưng nó mang lại cảm giác an toàn và sự tự tin cho nhà đầu tư, giúp đối phó với bất ổn thị trường và khủng hoảng tài chính. Mỗi khi lạm phát tăng cao hoặc thị trường biến động mạnh, sự quan tâm đầu tư vàng lại tăng lên.

Xét theo xu hướng lịch sử, bất kỳ yếu tố rủi ro hệ thống nào như khủng hoảng kinh tế, chính trị hoặc chiến tranh đều dễ khiến giá vàng biến động lớn. Ví dụ, sau khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát năm 2022, giá vàng liên tục tăng đến 2069 USD; gần đây, giá quốc tế lại vượt đỉnh mới, lên tới 3700 USD.

Chính vì quy mô thị trường vàng quốc tế lớn, có lịch sử lâu dài, phản ánh nhanh các sự kiện hệ thống quan trọng, nên dễ xảy ra tăng hoặc giảm đột ngột. Đây cũng là lý do nhà đầu tư thường dùng vàng như một công cụ “lướt sóng chênh lệch giá” hoặc như một phương tiện phòng ngừa rủi ro trong danh mục đầu tư.