Thị trường giảm xuống PE ratio cần phải biết—công cụ đánh giá cổ phiếu được nhà đầu tư ưa chuộng sử dụng

Khi thị trường chứng khoán giảm mạnh, nhiều người có thể đã mua nhiều cổ phiếu khác nhau, nhưng vẫn còn thắc mắc liệu giá hiện tại thực sự có đáng giá hay không. Có nên tăng danh mục đầu tư ngay bây giờ hay chờ đợi thêm? Nếu cần phải quyết định đầu tư, cần sử dụng công cụ để đo xem cổ phiếu đang rẻ hay đắt. Chỉ số PE hoặc PE ratio là một trong những chỉ số mà nhà đầu tư thường nhắc đến đầu tiên để đánh giá.

PE ratio—Tỷ lệ giá trên lợi nhuận thể hiện ý nghĩa của cổ phiếu

PE ratio hay còn gọi là Price per Earning ratio là chia giá cổ phiếu cho lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) để xác định thời gian cần để thu hồi vốn từ lợi nhuận của công ty, nếu công ty duy trì lợi nhuận đều đặn hàng năm.

Ý nghĩa của PE rất đơn giản: PE thấp hơn thì cổ phiếu rẻ hơn và thời gian thu hồi vốn cũng ngắn hơn. Công ty có EPS cao nghĩa là khả năng tạo lợi nhuận lớn, do đó ngay cả mua cổ phiếu với giá cao thì PE vẫn có thể thấp do mẫu số lớn.

Cách tính PE ratio—Dễ so sánh các cổ phiếu khác nhau

Công thức tính PE rất đơn giản: PE = Giá cổ phiếu ÷ EPS (Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu)

Hai yếu tố này đóng vai trò quan trọng:

Giá cổ phiếu (Price) là số tiền nhà đầu tư bỏ ra để mua cổ phiếu đó. Mua với giá thấp thì PE cũng thấp theo.

Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS) là lợi nhuận ròng của công ty trong một năm, tính theo tỷ lệ trên mỗi cổ phiếu. Chọn cổ phiếu có EPS cao thì PE sẽ thấp hơn do mẫu số lớn.

Ví dụ thực tế: Nhà đầu tư mua cổ phiếu với giá 5 đồng/cổ phiếu, trong khi EPS là 0.5 đồng. PE sẽ là 10 lần, nghĩa là cần 10 năm (nếu EPS giữ nguyên) để thu hồi vốn, nhà đầu tư mới có thể lấy lại 5 đồng và bắt đầu có lợi nhuận. Sau 10 năm, cổ phiếu sẽ trở thành lợi nhuận, hoặc có thể còn lỗ thêm.

Forward PE vs Trailing PE—Chọn dùng phù hợp

Trong đánh giá cổ phiếu, nhà đầu tư cần biết hai dạng PE phổ biến:

Forward PE (PE dự phóng) dùng giá cổ phiếu hiện tại chia cho lợi nhuận dự kiến trong tương lai. Phương pháp này giúp nhìn rõ tiềm năng của công ty, nhưng hạn chế là có thể ước tính lợi nhuận thấp hơn thực tế hoặc các nhà phân tích có thể đưa ra dự báo khác nhau, gây nhầm lẫn.

Trailing PE (PE quá khứ) dựa trên hiệu quả trong quá khứ, lấy dữ liệu doanh thu 12 tháng gần nhất. Phương pháp này phổ biến vì dữ liệu chính xác, dễ tính toán, nhưng không phản ánh chính xác tiềm năng tương lai của công ty. Nhà đầu tư nên dựa trên khả năng tạo lợi nhuận trong tương lai nhiều hơn.

PE có hạn chế—Cần dùng như công cụ bổ sung

Dù PE là chỉ số chuẩn để so sánh giá cổ phiếu trong thị trường, nhưng EPS không cố định trong suốt thời gian nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu.

Ví dụ, nhà đầu tư mua cổ phiếu giá 5 đồng, EPS là 0.5 đồng, PE là 10 lần, dự kiến giữ 10 năm. Nhưng nếu công ty tăng trưởng đột biến, mở rộng sản xuất và thị trường xuất khẩu, EPS tăng lên 1 đồng, PE giảm còn 5 lần, thời gian thu hồi vốn còn 5 năm.

Ngược lại, nếu có yếu tố tiêu cực như tranh chấp thương mại hoặc thiệt hại, EPS giảm xuống còn 0.25 đồng, PE tăng lên 20 lần, nhà đầu tư phải giữ cổ phiếu 20 năm mới thu hồi vốn.

Vì vậy, PE cần đi kèm với phân tích xu hướng lợi nhuận và các yếu tố khác của công ty để giảm rủi ro đầu tư.

Tóm lại—PE là một trong những công cụ nhà đầu tư cần học hỏi

Nhà đầu tư thành công không nhất thiết phải dùng một công cụ duy nhất. Trong thị trường biến động, nhà đầu tư có thể kết hợp nhiều phương pháp phân tích. Khi thị trường giảm mạnh và có cơ hội tích lũy cổ phiếu tốt, việc sử dụng PE ratio giúp dự đoán xem giá hiện tại có thể tích lũy hay chưa, hay vẫn nên chờ đợi.

Hiện tại, nhà đầu tư đã hiểu rõ rằng PE ratio là gì, cách dùng để đánh giá cổ phiếu, và những điểm cần lưu ý. PE trở thành công cụ bổ sung để nhà đầu tư nghiên cứu và áp dụng nhằm mua cổ phiếu đúng giá và tốt. Theo dõi tình hình thị trường cùng Gate.io, tin tức thị trường để luôn cập nhật các biến động mới nhất.