Ba cách định giá cổ phiếu: danh nghĩa, kế toán và thị trường

Khi bạn quyết định đầu tư vào cổ phiếu, bạn sẽ gặp phải một câu hỏi khó xử: Giá trị thực sự của công ty đó là bao nhiêu? Câu trả lời không phải lúc nào cũng rõ ràng. Có ba phương pháp khác nhau để tính giá trị danh nghĩa của cổ phiếu, mỗi phương pháp kể một câu chuyện khác nhau về những gì bạn đang mua.

Chúng ta bắt đầu từ đâu? Những điều bạn cần biết về từng phương pháp

Hãy tưởng tượng bạn có ba chiếc gương trước mặt. Gương thứ nhất phản chiếu bạn khi sinh ra, gương thứ hai cho bạn biết bạn đang có gì trong túi ngay bây giờ, và gương thứ ba phản chiếu bạn như người khác nhìn thấy trên đường phố. Đó chính là cách hoạt động của ba loại định giá cổ phiếu: giá trị danh nghĩa, giá trị sổ sách và giá trị thị trường.

Mỗi phương pháp sử dụng nguồn thông tin hoàn toàn khác nhau, và điều đó quyết định kết quả bạn nhận được. Không giống nhau khi cộng các số trong bảng cân đối kế toán hay quan sát xem ai đó trả bao nhiêu trên thị trường cho cổ phiếu của bạn.

Giá trị danh nghĩa: điểm xuất phát mà hầu như ít ai dùng

Chúng ta bắt đầu với phương pháp đơn giản nhất. Giá trị danh nghĩa của cổ phiếu xuất phát từ một phép tính cơ bản: lấy vốn điều lệ của công ty chia cho tổng số cổ phiếu phát hành.

Ví dụ thực tế: BUBETA S.A. có vốn điều lệ 6.500.000 € và phát hành 500.000 cổ phiếu. Phép tính: 6.500.000 ÷ 500.000 = 13 € cho mỗi cổ phiếu.

Điều này nói lên điều gì? Rằng khi công ty niêm yết trên sàn, họ đã đặt mức giá tham chiếu ban đầu là 13 € cho mỗi cổ phiếu. Chỉ vậy thôi.

Vấn đề là giá trị danh nghĩa của cổ phiếu nhanh chóng mất đi tầm quan trọng. Trong thị trường vốn cổ phần, ít khi người ta dùng đến vì cổ phiếu không có ngày đáo hạn. Tuy nhiên, trong trái phiếu (trái phiếu chuyển đổi), giá trị này vẫn còn ý nghĩa cho đến ngày đáo hạn.

Có một ngoại lệ thú vị: trái phiếu chuyển đổi. Các chứng khoán này cho phép đổi trái phiếu lấy cổ phiếu với một mức giá cố định. Mức giá đó đóng vai trò như một “giá trị danh nghĩa” tham chiếu, mặc dù được tính toán riêng cho từng đợt phát hành.

Giá trị sổ sách: những gì kế toán nói về khoản đầu tư của bạn

Phương pháp này phức tạp hơn một chút, nhưng đáng để hiểu. Giá trị ròng sổ sách lấy tổng tài sản của công ty trừ đi các khoản nợ phải trả, rồi chia cho số cổ phiếu đang lưu hành.

Ví dụ: MOYOTO S.A. có tài sản trị giá 7.500.000 €, nợ phải trả 2.410.000 € và phát hành 580.000 cổ phiếu.
Phép tính: (7.500.000 - 2.410.000) ÷ 580.000 = 8,775 € cho mỗi cổ phiếu.

Điều này có nghĩa là gì? Theo sổ sách kế toán, mỗi cổ phiếu đại diện cho 8,775 € giá trị ròng của công ty.

Phương pháp này là sở thích của các nhà đầu tư theo phong cách value investing. Chiến lược đơn giản: tìm các công ty có bảng cân đối vững chắc và mô hình kinh doanh tốt, nhưng đang giao dịch dưới giá trị mà kế toán của họ cho thấy. Nếu giá thị trường thấp hơn nhiều so với giá trị sổ sách, cổ phiếu có thể đang rẻ.

Ứng dụng thực tế: Hãy so sánh hai công ty khí đốt Tây Ban Nha. Nếu một công ty có tỷ lệ Giá/Giá trị sổ sách thấp hơn công ty kia, nghĩa là cổ phiếu của nó rẻ hơn so với giá trị theo sổ sách của nó.

Nhưng cẩn thận: phương pháp này có những giới hạn nghiêm trọng. Các công ty công nghệ và doanh nghiệp nhỏ có thể làm sai lệch phép tính này vì các tài sản vô hình (bằng sáng chế, phần mềm, thương hiệu) của họ rất giá trị. Thêm vào đó, còn có các “chiêu trò” kế toán có thể làm méo mó bảng cân đối.

Giá trị thị trường: những gì bạn thực sự trả trong thực tế

Giá trị thị trường là mức giá bạn mua hoặc bán cổ phiếu ngay bây giờ trên sàn. Nó được tính bằng cách chia vốn hóa thị trường cho tổng số cổ phiếu phát hành.

Ví dụ: OCSOB S.A. có vốn hóa thị trường 6.940 triệu euro và phát hành 3.020.000 cổ phiếu.
Phép tính: 6.940.000.000 ÷ 3.020.000 = 2.298 € cho mỗi cổ phiếu.

Đây chính là mức giá bạn thấy trên nền tảng giao dịch của mình. Nó phản ánh cuộc đấu tranh hàng ngày giữa các người mua và người bán. Một luồng lệnh mua đẩy giá lên; một luồng lệnh bán kéo giá xuống.

Điểm khác biệt cơ bản so với hai phương pháp còn lại là giá trị thị trường không cho bạn biết cổ phiếu đó đắt hay rẻ. Nó chỉ cung cấp mức giá. Để biết đó có phải là một khoản đầu tư tốt hay không, bạn cần dùng các chỉ số khác như PER, P/VC hoặc thực hiện phân tích cơ bản sâu hơn.

Cách sử dụng từng phương pháp trong chiến lược đầu tư của bạn

( Giá trị danh nghĩa: hiếm khi quan trọng, nhưng có ngoại lệ

Trong hoạt động hàng ngày, phương pháp này gần như vô dụng. Ứng dụng thực tế duy nhất của nó là trong trái phiếu chuyển đổi, nơi nó đóng vai trò như mức giá đổi trái phiếu theo quy định.

) Giá trị sổ sách: la bàn của nhà đầu tư theo phong cách value

Nếu bạn theo chiến lược value investing, phương pháp này cực kỳ quan trọng. Cách suy nghĩ là:

• Nếu công ty có bảng cân đối tốt nhưng giao dịch ở mức giá cao, bạn không đầu tư
• Nếu công ty có giá rẻ nhưng bảng cân đối yếu, bạn cũng không đầu tư
• Nếu công ty có bảng cân đối tốt và giá thấp hơn giá trị sổ sách của nó, thì bạn mới nên đầu tư

Tỷ lệ Giá/Giá trị sổ sách giúp bạn so sánh nhanh chóng sức hấp dẫn của các cổ phiếu trong cùng ngành. Một công ty có P/VC thấp sẽ rẻ hơn về mặt kế toán so với một công ty có P/VC cao.

Nhưng nhớ rằng: tỷ lệ này không phải là chân lý tuyệt đối. Nó cần được kết hợp với nhiều yếu tố phân tích khác.

Giá trị thị trường: la bàn cho hoạt động hàng ngày của bạn

Đây chính là thứ bạn nhìn thấy liên tục trên màn hình. Thời gian giao dịch thay đổi tùy theo thị trường:

• Tây Ban Nha và châu Âu: 09:00 đến 17:30
• Hoa Kỳ: 15:30 đến 22:00
• Nhật Bản: 02:00 đến 08:00
• Trung Quốc: 03:30 đến 09:30

Ngoài khung giờ này, bạn chỉ có thể đặt lệnh trước.

Trường hợp sử dụng: Nếu META PLATFORMS giảm xuống còn 113,02 $ và bạn nghĩ nó có thể giảm thêm, bạn đặt lệnh mua giới hạn ở 109,00 $. Lệnh sẽ chỉ thực hiện nếu thị trường đưa giá xuống mức đó.

Những cạm bẫy của từng phương pháp: những giới hạn tiềm ẩn

Giá trị danh nghĩa: Gần như mang tính lịch sử. Trừ khi là trái phiếu hoặc trái phiếu chuyển đổi, nó không cung cấp thông tin hữu ích cho quyết định đầu tư.

Giá trị sổ sách: Thất bại thảm hại với các doanh nghiệp nhỏ và công nghệ. Ngoài ra, còn dễ bị thao túng kế toán. Hơn nữa, nó không phản ánh giá trị của các tài sản vô hình có thể rất lớn.

Giá trị thị trường: Rất dễ biến động. Thường bị tác động bởi nhiễu loạn, kỳ vọng, tin tức vĩ mô, chính sách tiền tệ, tâm lý ngành và thậm chí là xu hướng thời trang. Giá có thể tăng vọt hoặc giảm mạnh mà không có nền tảng thực sự của công ty. Có thể phản ánh sự hưng phấn quá mức hoặc hoảng loạn vô lý.

Thực tế: bạn cần cả ba, nhưng theo những cách khác nhau

Không phải chọn một và bỏ qua các phương pháp còn lại. Giá trị danh nghĩa cung cấp bối cảnh lịch sử. Giá trị sổ sách giúp bạn phát hiện cơ hội. Giá trị thị trường là công cụ hoạt động hàng ngày của bạn.

Đầu tư nghiêm túc là sự kết hợp của các phương pháp này. Bạn tìm các công ty mà giá trị sổ sách cho thấy tiềm năng ###các công ty tốt###, sau đó chờ đợi giá trị thị trường giảm đi một cách phi lý (giá tốt), rồi hành động.

Nhưng không phương pháp nào đủ để làm tất cả. Sự tinh thông thực sự nằm ở việc hiểu rõ từng phương pháp, biết khi nào tin tưởng vào tín hiệu nào và cách kết hợp chúng để phân tích trong bối cảnh cụ thể bạn đang xem xét.