Giá trị hao mòn và chi phí khấu hao: Công cụ kế toán mà nhà đầu tư cần biết

2025-12-24 17:25:13

ทำไมต้องใส่ใจเรื่องนี้?

หากคุณกำลังวิเคราะห์งบการเงินของบริษัท คุณจะสังเกตเห็นตัวเลขลึกลับชื่อ EBIT, EBITDA และปรากฏการณ์ที่มูลค่าสินทรัพย์พอตัวลดลงทุกปี นั่นคือเรื่องราวของ ค่าเสื่อมราคากับค่าตัดจำหน่ายแหละ

สองแนวคิดนี้ส่งผลต่อรายได้สุทธิที่บริษัทรายงาน และมีความสำคัญต่ออายุการทำงานของสินทรัพย์ ถ้ามูลค่าสินทรัพย์ถูกวัดเพี้ยน บริษัทอาจตัดสินใจผิด หรือในกรณีรุนแรง อาจถูกบังคับปิดตัวลง

ค่าเสื่อมราคา (Depreciation) มันเล่นไรใน?

กำหนดนิยามสั้น ๆ

ค่าเสื่อมราคา คือกระบวนการที่นักบัญชีคำนวณการสูญเสียมูลค่าของสินทรัพย์ที่จับต้องได้เมื่อบริษัทใช้งานมันตามกาลเวลา

มันมีสองด้านที่ต้องเข้าใจ:

ด้านความเป็นจริง: สินทรัพย์มีค่าน้อยลงตามเวลา (รถยนต์ไม่มีวันจะแพงขึ้นตามอายุที่ผ่านไป)
ด้านบัญชี: บริษัทต้องกระจายต้นทุนเดิมของสินทรัพย์นั้นลงตามจำนวนปีที่คาดว่าจะใช้งาน

จำนวนปีที่ใช้สำหรับการคิด ค่าเสื่อมราคา ขึ้นอยู่กับอายุการใช้งานโดยประมาณ ตัวอย่างเช่น แล็ปท็อปอาจจะใช้ได้ประมาณ 5 ปี ทางการเงินจะแบ่งต้นทุนเดิมให้กระจายไปตลอด 5 ปีนั้น

สินทรัพย์อะไรที่สามารถคิดค่าเสื่อมราคาได้?

สินทรัพย์ต้องมีเงื่อนไขดังนี้:

เป็นของบริษัท และใช้ในการทำงาน
มีอายุการใช้งานที่คาดเดาได้
คาดว่าจะใช้ได้นานกว่า 1 ปี

สินทรัพย์ทั่วไปที่คิดค่าเสื่อมราคาได้: ยานพาหนะ อาคาร อุปกรณ์สำนักงาน เครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องจักร และแม้แต่สินทรัพย์ไม่มีตัวตนบางอย่างเช่น สิทธิบัตร ลิขสิทธิ์ และซอฟต์แวร์

สินทรัพย์ที่ห้ามคิดค่าเสื่อมราคา: ที่ดิน (มักจะไม่เสื่อมค่า) ของสะสม (เช่น ศิลปะ เหรียญ) หุ้นและพันธบัตร ทรัพย์สินส่วนบุคคล หรือเมื่ออื่น ๆ ที่ใช้งานน้อยกว่า 1 ปี

ค่าเสื่อมราคา กระทบต่อ EBIT และ EBITDA อย่างไร?

EBIT (Earnings Before Interest and Taxes) = รายได้ก่อนหักดอกเบี้ยและภาษี

เมื่อคิดค่าเสื่อมราคา EBIT จะลดลง เพราะค่าเสื่อมราคาถูกหักออกจากรายได้

EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization) = รายได้ก่อนหักดอกเบี้ย ภาษี ค่าเสื่อมราคา และค่าตัดจำหน่าย

EBITDA จะเพิ่มค่าเสื่อมราคากลับเข้าไป ดังนั้นตัวเลขนี้จึงสูงกว่า EBIT เสมอ

ทำไมต้องสนใจ? เมื่อเปรียบเทียบบริษัทสองแห่ง บริษัทหนึ่งมีสินทรัพย์ถาวรจำนวนมาก และอีกบริษัทมีสินทรัพย์น้อย ค่าเสื่อมราคาจะทำให้บริษัทแรกดูเสียหาย EBITDA ช่วยลบเรื่องนี้ออกได้

วิธีการคำนวณค่าเสื่อมราคา 4 แบบ

1. วิธีเส้นตรง (Straight-Line Method)

คำอธิบาย: แบ่งมูลค่าสินทรัพย์เท่า ๆ กันตลอดอายุการใช้งาน ตัดเงินเท่ากันทุกปี

ข้อดี:

ง่าย เข้าใจได้
เหมาะสำหรับธุรกิจขนาดเล็กที่ไม่ซับซ้อน
ลดความผิดพลาด

ข้อเสีย:

ไม่คำนึงว่าสินทรัพย์เสื่อมค่าเร็วในช่วงแรก
ไม่นับเพิ่มค่าบำรุงรักษาที่เพิ่มขึ้นเมื่อเก่า

ตัวอย่าง: ซื้อรถยนต์ 100,000 บาท คาดใช้ 5 ปี → ตัดค่าเสื่อมราคา 20,000 บาทต่อปี

2. วิธีลดลงสองเท่า (Double-Declining Balance)

คำอธิบาย: ตัดค่าเสื่อมราคาหนักเมื่อเริ่มแรก แล้วลดลงทีละน้อยในปีต่อมา เป็นวิธีการเร่งการกู้คืนต้นทุน

ข้อดี:

ชดเชยค่าบำรุงรักษาที่จะเพิ่มขึ้นในปีหลัง
ช่วยให้ได้ประโยชน์ภาษีสูงสุดในช่วงแรก
เหมาะสำหรับธุรกิจต้องการเงินสดเร็ว

ข้อเสีย:

ซับซ้อนกว่า
ถ้าบริษัทขาดทุนแล้ว ประโยชน์ภาษีจะหายไป

3. วิธีลดค่าคงเหลือ (Declining Balance)

คำอธิบาย: การตัดค่าเสื่อมราคาเร่งตัวที่คำนวณเร็วกว่าวิธีเส้นตรง (เป็นสองเท่า) มูลค่ารายจ่ายจะสูงในปีแรก แล้วลดลงทีละน้อย

ข้อดี:

สินทรัพย์ขาดค่าเหมือนความเป็นจริงมากกว่า

ข้อเสีย:

ยากต่อการคำนวณ

4. หน่วยการผลิต (Units of Production)

คำอธิบาย: คิดค่าเสื่อมราคาตามความถี่ที่ใช้สินทรัพย์จริง ๆ เช่น จำนวนชั่วโมงที่ใช้งาน หรือชิ้นที่ผลิต

ข้อดี:

แม่นยำสูง สะท้อนการใช้งานจริง
เหมาะสำหรับอุปกรณ์ที่ใช้อย่างไม่สม่ำเสมอ

ข้อเสีย:

ยาก ต้องติดตามการใช้งานอย่างละเอียด
ยากที่จะประมาณการผลิตทั้งหมดก่อนหมดอายุ

ค่าตัดจำหน่าย (Amortization) ต่างจากค่าเสื่อมราคาอย่างไร?

ความแตกต่างหลัก

ค่าตัดจำหน่าย คือกระบวนการบัญชีสำหรับการกระจายต้นทุนของสินทรัพย์ไม่มีตัวตนหรือเงินกู้ลงตามเวลา

ตัวอย่าง:

ค่าตัดจำหน่ายสินทรัพย์: สิทธิบัตรเครื่องจักรราคา 10,000 บาท อายุ 10 ปี → ตัดจำหน่าย 1,000 บาทต่อปี
ค่าตัดจำหน่ายเงินกู้: เงินกู้ 10,000 บาท ชำระ 2,000 บาทต่อปี → ตัดจำหน่าย 2,000 บาท

เมื่อตัดจำหน่ายเงินกู้

ในตอนแรก ส่วนใหญ่ของการชำระรายเดือนเป็นดอกเบี้ย เมื่อเวลาผ่านไป เงินต้นจะลดลง และดอกเบี้ยก็ลดลงด้วย ตัวเลขการชำระรายเดือนเหมือนเดิม แต่สัดส่วนดอกเบี้ยกับเงินต้นเปลี่ยนไป

สินทรัพย์ไม่มีตัวตนที่ตัดจำหน่ายได้

เครื่องหมายการค้า สิทธิบัตร ลิขสิทธิ์ และโดยปกติจะใช้เมื่อได้มาซึ่งธุรกิจที่มีอยู่แล้ว

เปรียบเทียบขั้นสุดท้าย: ค่าเสื่อมราคา vs ค่าตัดจำหน่าย

ด้าน	ค่าเสื่อมราคา	ค่าตัดจำหน่าย
ใช้กับสินทรัพย์	ที่มีตัวตน (อาคาร เครื่องจักร)	ไม่มีตัวตน (สิทธิบัตร ลิขสิทธิ์) และเงินกู้
วิธีการ	หลายวิธี (เส้นตรง ลดลงสองเท่า ฯลฯ)	โดยทั่วไปเส้นตรงเท่านั้น
มูลค่าสุดท้าย	พิจารณามูลค่าซาก	เพิ่มเติมการพิจารณา
บ่อยใช้กับ	ทรัพย์สินกายภาพ	เงินกู้ และสินทรัพย์ไม่มีตัวตน

ทำไมนักลงทุนต้องรู้เรื่องนี้?

เมื่อวิเคราะห์งบการเงิน ค่าเสื่อมราคาและค่าตัดจำหน่ายจะส่งผลต่อ:

รายได้สุทธิที่รายงาน (ลดลง)
ความสามารถในการเปรียบเทียบบริษัท (ต้องใช้ EBITDA เพื่ออ้างอิง)
การตัดสินใจลงทุน (ไม่ควรมองเฉพาะกำไรสุทธิ)

บริษัทที่มีสินทรัพย์ถาวรจำนวนมากจะมีค่าเสื่อมราคาสูง ซึ่งอาจทำให้ดูเหมือนรายได้ต่ำกว่าความเป็นจริง การใช้ EBITDA ช่วยให้เห็นภาพที่ชัดเจนขึ้น

เข้าใจค่าเสื่อมราคาและค่าตัดจำหน่ายจะช่วยให้คุณลงทุนได้ฉลาดกว่า และไม่หลงให้ตัวเลขบัญชีหลอกได้

Xem bản gốc

Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.