Hiểu giá trị danh nghĩa, kế toán và thị trường: Hướng dẫn thực tế cho nhà đầu tư

Khi bắt đầu bước vào thế giới đầu tư chứng khoán, một trong những khái niệm gây nhầm lẫn nhất là hiểu rõ ý nghĩa thực sự của giá trị danh nghĩa của một cổ phiếu và cách nó khác biệt so với giá mà chúng ta thấy trên màn hình. Trong hướng dẫn này, chúng ta sẽ phân tích ba phương pháp định giá cơ bản mà mọi nhà đầu tư cần nắm vững: giá trị danh nghĩa, giá trị sổ sách và giá trị thị trường. Mỗi phương pháp trả lời các câu hỏi khác nhau và được tính toán theo các cách hoàn toàn khác nhau.

Chúng ta bắt đầu từ đâu? Các nền tảng của từng phương pháp

Giá trị danh nghĩa: Điểm xuất phát lịch sử

Giá trị danh nghĩa dễ hiểu nhất. Nó được tính bằng cách chia vốn điều lệ của một công ty cho tổng số cổ phiếu phát hành. Ví dụ, nếu BUBETA S.A. có vốn điều lệ 6.500.000 € và phát hành 500.000 cổ phiếu, thì giá trị danh nghĩa mỗi cổ phiếu sẽ là 13 €.

Dù có vẻ cơ bản, nhưng thực tế giá trị danh nghĩa có phạm vi rất hạn chế trong lĩnh vực chứng khoán vốn chủ sở hữu. Công dụng của nó chủ yếu trong thời điểm phát hành cổ phiếu và hầu như không cung cấp thêm thông tin nào cho các quyết định giao dịch hàng ngày.

Giá trị sổ sách: Những gì kế toán nói

Phương pháp giá trị ròng kế toán có nhiều thông tin hơn. Nó được tính bằng cách trừ đi các khoản nợ phải trả từ tổng tài sản, rồi chia kết quả cho số cổ phiếu đang lưu hành. Ví dụ, MOYOTO S.A. với tài sản trị giá 7.500.000 €, nợ phải trả 2.410.000 € và phát hành 580.000 cổ phiếu sẽ có giá trị sổ sách khoảng 8,775 € mỗi cổ phiếu.

Phương pháp này phổ biến trong giới đầu tư theo phong cách value investing, vì nó giúp xác định các công ty tiềm năng bị định giá thấp hoặc cao hơn so với giá trị thực dựa trên các số liệu kế toán của họ.

Giá trị thị trường: Thực tế của giao dịch

Giá trị thị trường là mức giá thực sự chúng ta thấy biến động trên các nền tảng giao dịch của mình. Nó được tính bằng cách chia tổng vốn hóa thị trường cho số cổ phiếu phát hành. Nếu OCSOB S.A. có vốn hóa 6.940 triệu euro và 3.020.000 cổ phiếu, thì giá trị thị trường sẽ khoảng 2,298 €. Giá này là kết quả trực tiếp của sự gặp gỡ giữa cung và cầu trên thị trường.

Những hạn chế thực tế của từng phương pháp

Trước khi áp dụng bất kỳ mô hình nào, điều quan trọng là phải hiểu rõ các điểm yếu của chúng:

Giá trị danh nghĩa: Điểm yếu chính của nó là nhanh chóng trở nên lỗi thời. Trong giao dịch chứng khoán vốn chủ sở hữu, giá trị này ít có giá trị vận hành thực tế. Chỉ còn phù hợp trong các trường hợp đặc biệt như trái phiếu chuyển đổi, nơi có mức giá chuyển đổi cố định.

Giá trị sổ sách: Phương pháp này gặp nhiều bất cập khi cố gắng định giá các công ty công nghệ hoặc các doanh nghiệp nhỏ có nhiều tài sản vô hình. Ngoài ra, mặc dù không phổ biến, kế toán sáng tạo có thể làm sai lệch kết quả, khiến việc định giá không hoàn toàn đáng tin cậy.

Giá trị thị trường: Vấn đề lớn nhất của nó là sự không xác định rõ ràng. Thị trường liên tục dự đoán các sự kiện vĩ mô, thay đổi chính sách lãi suất, các sự kiện quan trọng của ngành, hoặc đơn giản là sự phấn khích đầu cơ. Điều này có nghĩa là giá có thể lệch xa đáng kể so với giá trị thực của công ty trong thời gian dài.

Khi nào nên sử dụng từng phương pháp: Ứng dụng thực tế

Làm việc với giá trị danh nghĩa

Dù ít được sử dụng trong hoạt động hàng ngày, giá trị danh nghĩa lại xuất hiện trong các sản phẩm cố định, đặc biệt là trái phiếu chuyển đổi. Các công cụ này cho phép đầu tư vốn ban đầu, nhận lãi định kỳ và khi đáo hạn, có thể đổi lấy cổ phiếu theo mức giá đã định trước. Giá chuyển đổi này hoạt động như một tham chiếu tương tự như giá trị danh nghĩa.

Giá trị sổ sách trong chiến lược đầu tư

Những người theo phong cách value investing thường xuyên sử dụng tỷ lệ Giá/Giá trị sổ sách (P/VC). Ví dụ thực tế: khi so sánh hai công ty khí đốt trong IBEX 35, nếu ENAGAS có P/VC thấp hơn NATURGY, nghĩa là ENAGAS đang giao dịch rẻ hơn so với giá trị sổ sách của nó. Điều này làm cho nó trở thành một lựa chọn tiềm năng hấp dẫn hơn, tất nhiên phải xem xét các yếu tố cơ bản khác.

Phương pháp này đặc biệt hữu ích cho các ngành truyền thống như utilities, ngân hàng hoặc công nghiệp, nơi các tài sản hữu hình chiếm tỷ trọng lớn trong giá trị doanh nghiệp.

Giá trị thị trường trong hoạt động hàng ngày của bạn

Giá thị trường là thứ thực sự quan trọng khi bạn thực hiện một giao dịch. Nếu bạn mua cổ phiếu của META PLATFORMS ở mức 113,02 $ và mong đợi bán ở mức 120 $, thì tham chiếu của bạn là giá trị thị trường hiện tại. Bạn có thể đặt lệnh mua giới hạn (buy limit) ở mức 109 $ để tận dụng các đợt giảm dự kiến, hoặc thiết lập chốt lời ở các mức cụ thể.

Điều quan trọng là nhớ các khung giờ giao dịch theo múi giờ Tây Ban Nha: Châu Âu hoạt động từ 09:00-17:30, Hoa Kỳ từ 15:30-22:00, Nhật Bản từ 02:00-08:00, và Trung Quốc từ 03:30-09:30. Ngoài các khung giờ này, chỉ có thể để lại các lệnh đã đặt trước.

Khung quyết định nhanh

Mỗi phương pháp trả lời một câu hỏi khác nhau:

• Giá ban đầu của phát hành là gì? → Tìm giá trị danh nghĩa
• Báo cáo cân đối của công ty nói gì? → Xem xét giá trị sổ sách
• Giá mua hoặc bán hiện tại là bao nhiêu? → Xem giá trị thị trường

Sai lầm phổ biến nhất là bám vào một tỷ lệ duy nhất mà không xem xét toàn bộ bối cảnh. Một P/VC thấp không đảm bảo rằng đó là thời điểm tốt để đầu tư nếu các chỉ số cơ bản khác yếu. Tương tự, giá trị danh nghĩa cao không có nghĩa là cổ phiếu đắt, vì giá thị trường mới là yếu tố quyết định lợi nhuận thực sự của bạn.

Kết luận: Tích hợp ba phương pháp

Kỹ năng thực sự nằm ở việc biết khi nào áp dụng từng phương pháp phù hợp với mục tiêu của bạn. Các nhà đầu tư theo phong cách value sẽ xem xét giá trị sổ sách để tìm kiếm cơ hội. Các nhà giao dịch hoạt động sẽ dựa vào giá trị thị trường. Giá trị danh nghĩa, dù ít quan trọng hơn, cung cấp bối cảnh lịch sử.

Điều quan trọng là các công cụ này phải được sử dụng kết hợp, bổ sung cho nhau, chứ không bao giờ độc lập. Thành thạo sự phân biệt này sẽ nâng cao đáng kể chất lượng các quyết định đầu tư của bạn.