Tâm trạng thị trường (Market Sentiment) - Yếu tố quan trọng mà nhà giao dịch cần hiểu để tạo lợi nhuận

Tâm lý thị trường được xem là một động lực mạnh mẽ có khả năng thay đổi giá trị của các tài sản khác nhau, bất kể là cổ phiếu, vàng hay Cryptocurrency. Vấn đề là nhiều nhà đầu tư vẫn bỏ qua tầm quan trọng của việc phân tích tâm lý thị trường và chỉ tập trung vào phân tích kỹ thuật, điều này là một sai lầm nghiêm trọng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về market sentiment là gì, cách phân tích như thế nào và tại sao nên chú trọng yếu tố này trong quyết định đầu tư.

Tại sao Market Sentiment lại quan trọng đối với đầu tư

Trước khi đi vào chi tiết, cần hiểu rõ rằng market sentiment thực chất là gì. Market sentiment chính là tâm lý chung của toàn bộ các nhà giao dịch và nhà đầu tư, phản ánh qua hành động mua bán trên thị trường. Khi số lượng lớn hơn có cảm giác sợ hãi hoặc hy vọng vô căn cứ, giá sẽ di chuyển xuống; ngược lại, khi nhóm này tự tin, giá sẽ tăng lên, gồm có “thị trường bò” (bullish) đầy hy vọng và “thị trường gấu” (bearish) bị chi phối bởi nỗi sợ hãi.

Hiểu rõ điều này rất quan trọng để tạo ra lợi nhuận vì nó giúp bạn dự đoán các điểm chuyển đổi của thị trường trước khi phần lớn các nhà giao dịch quyết định. Ví dụ, khi cổ phiếu giảm giá mạnh, nhà đầu tư thường quan tâm đến các tài sản an toàn hơn như vàng, khiến giá vàng tăng trong khi thị trường chứng khoán giảm. Đây chính là sự di chuyển của dòng tiền xuất phát từ market sentiment trực tiếp.

Cách đọc Market Sentiment qua các công cụ phân tích

Nếu muốn bắt đúng nhịp, bạn cần biết cách đọc market sentiment qua các chỉ số khác nhau. Thông thường, có các công cụ chính mà các nhà giao dịch chuyên nghiệp sử dụng để theo dõi tâm lý thị trường:

VIX - Chỉ số đo lường mức độ sợ hãi của thị trường

VIX (Volatility Index) được xem là “chỉ số sợ hãi” được thiết kế để đo lường mức độ biến động dự kiến xảy ra trên thị trường chứng khoán. Nhiều nhà giao dịch sử dụng VIX để theo dõi sự thay đổi của market sentiment.

• Khi VIX tăng cao, thể hiện nỗi sợ trong thị trường gia tăng, có thể là tín hiệu giá sẽ chạm đáy (cơ hội mua vào).
• Khi VIX giảm, thể hiện nhà đầu tư tự tin hơn, đôi khi là tín hiệu giá gần đạt đỉnh.

Việc VIX duy trì ở mức cao giúp nhà đầu tư quyết định xem thời điểm này có nên mua hay bán tài sản.

High-Low Index - So sánh lực mua và lực bán

Công cụ này đo lường sức mạnh và yếu của thị trường bằng cách so sánh số lượng cổ phiếu đạt đỉnh 52 tuần với số lượng cổ phiếu chạm đáy.

• Nếu High-Low Index dưới 30, thể hiện phần lớn nhà đầu tư đang mang tâm lý sợ hãi (tâm lý gấu), cổ phiếu gần đáy.
• Nếu High-Low Index trên 70, thể hiện nhà đầu tư tự tin cao (tâm lý bò), cổ phiếu gần đỉnh.

Chỉ số này thường được dùng với các chỉ số lớn như S&P 500 hoặc Nasdaq 100 để có cái nhìn tổng thể rõ nét về market sentiment.

Bullish Percent Index (BPI) - Phần trăm cổ phiếu trong xu hướng tăng

BPI đo tỷ lệ phần trăm cổ phiếu đang trong xu hướng tăng, phản ánh phần lớn nhà đầu tư đang chọn cổ phiếu nào.

• Nếu BPI trên 80%, nghĩa là phần lớn nhà đầu tư nhìn thị trường tích cực (bò quá mua).
• Nếu BPI dưới 20%, thị trường đang trong trạng thái giảm mạnh (gấu quá bán).

Khi BPI đạt mức cao hoặc thấp cực đoan, thường là thời điểm chuyển đổi của thị trường.

Theo dõi tin tức cũng là công cụ hiệu quả

Ngoài các chỉ số thống kê, việc đọc các tin tức, tin đồn và các phát ngôn qua các nền tảng trực tuyến cũng là một cách để hiểu market sentiment.

Ví dụ, trong năm 2021, xu hướng Cryptocurrency nhận được sự chú ý lớn, các tin tích cực và ý kiến tích cực khiến FOMO (Fear of Missing Out) tràn lan, khiến Bitcoin và altcoin tăng mạnh. Ngược lại, khi xuất hiện các tin tiêu cực như lệnh cấm hoặc vấn đề an toàn, niềm tin giảm sút và giá cũng rớt theo.

Hiệu quả của Market Sentiment trong thực tế đầu tư

Phân tích market sentiment giúp các nhà giao dịch dự đoán xu hướng thị trường và tìm thời điểm phù hợp để đầu tư, nhưng không nên dựa hoàn toàn vào yếu tố này.

Kết hợp phân tích market sentiment với phân tích kỹ thuật (Technical Analysis) và phân tích cơ bản (Fundamental Analysis) sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn. Khi các chỉ số đều hướng về cùng một phía, đó chính là thời điểm tốt nhất để quyết định mua hoặc bán.

Các nhà giao dịch thành công đều hiểu rằng tâm lý của thị trường không khác gì tâm trí của con người. Và cảm xúc của đám đông thường thúc đẩy giá di chuyển theo hướng mà nhiều người không lường trước được.

Tóm lại

Market sentiment là yếu tố cần hiểu để đầu tư thông minh. Nó không chỉ là các con số hay biểu đồ trên màn hình máy tính, mà còn phản ánh tâm lý chung của toàn thế giới các nhà giao dịch. Khi bạn biết cách đọc market sentiment qua các chỉ số như VIX, High-Low Index và BPI, cùng với việc theo dõi tin tức, bạn sẽ có đủ dữ liệu để ra quyết định đầu tư tự tin hơn.

Tuy nhiên, đừng quên rằng market sentiment chỉ là một biến số trong phương trình đầu tư. Cần kết hợp với các yếu tố khác để đạt được kết quả tối ưu. Khi nhà đầu tư nắm vững được tâm lý thị trường, khả năng tạo lợi nhuận sẽ tăng lên rõ rệt.