Sự thật về Meme coin: Tại sao những meme bạn chia sẻ lại có giá trị hơn cả whitepaper

Tháng 5 năm 2021, một token với hình đại diện chó Shiba bất ngờ lọt top 10 vốn hóa thị trường tiền mã hóa. Thứ này sinh ra từ năm 2013, ban đầu chỉ là một trò đùa hoàn toàn, nhưng cuối cùng đã biến thành một hiện tượng trị giá hàng chục tỷ đô la.

Nhiều người ngơ ngác: Vậy thứ này thực sự đáng giá dựa vào đâu?

Câu trả lời thực ra nằm trong từng bộ sticker mà bạn chia sẻ, nằm trong những bình luận “To the Moon” tràn ngập, còn ẩn trong những người tự phát tạo meme, lan truyền và kiên trì theo đuổi nó.

Hôm nay chúng ta sẽ bàn về lý do tại sao bí mật giá trị của Meme coin không nằm trong whitepaper kỹ thuật, mà lại nằm trong mạng xã hội của chúng ta.

Một trò đùa sống sót ra sao

Câu chuyện bắt đầu từ năm 2013. Lập trình viên Billy Markus và Jackson Palmer hợp tác tạo ra một dự án — họ muốn châm biếm cơn sốt đầu cơ trong giới tiền mã hóa lúc đó, nên đã lấy bộ sticker chó Shiba nổi tiếng nhất làm logo, lượng phát hành token? Vô hạn. Thiết lập này thời đó chính là tuyên ngôn “phản đối tiền mã hóa” rõ ràng.

Không ai nghĩ rằng, trò đùa này lại thực sự trở thành cảm xúc.

Người dùng Reddit bắt đầu dùng Dogecoin để tặng thưởng cho các bài đăng vui nhộn, cộng đồng tự tổ chức hoạt động từ thiện, thậm chí gây quỹ để tài trợ cho tay đua NASCAR và đội tuyển trượt tuyết Jamaica tham dự Thế vận hội mùa đông. Không có whitepaper, không có đột phá kỹ thuật, Dogecoin dựa vào sự nhiệt huyết hoang dã của cộng đồng. Đến năm 2021, đỉnh cao đạt 0.74 USD, vốn hóa vượt trên 850 tỷ USD.

Những tweet của Elon Musk thực sự làm nóng lên, nhưng thứ giúp Dogecoin sống hơn một thập kỷ là đám fan trung thành luôn sáng tạo meme, tổ chức hoạt động trực tuyến. Các altcoin khác đã chết từ lâu, còn nó vẫn sống khỏe mạnh. Đó chính là sức mạnh của sự gắn kết văn hóa.

Từ chó Shiba đến ếch xanh, biểu tượng văn hóa biến thành sản phẩm gì

Nếu nói Dogecoin là vô tình, thì Shiba Inu (SHIB) ra mắt năm 2020 lại là một thử nghiệm văn hóa có chuẩn bị. Nó tự xưng “Giết chết Dogecoin”, sao chép cách chơi tương tự — hình ảnh chú chó dễ thương, khẩu hiệu “SHIB Army”, khiến mỗi người mua coin đều cảm thấy mình tham gia một phong trào.

Năm 2021, giá SHIB tăng vọt 120,000 lần, vốn hóa đạt tối đa 36 tỷ USD. Nguy hiểm hơn nữa là PEPE coin năm 2023 — chính là bộ meme “Ếch buồn” đó, không có sự hậu thuẫn nào, hoàn toàn dựa vào cộng đồng tự phát lan truyền trên Twitter và Telegram. Trong hai tuần, vốn hóa tăng đến 7 tỷ USD.

Những ví dụ này cho thấy một sự thật: giá Meme coin không do mã code quyết định, mà do sự lan truyền của các biểu tượng văn hóa. Giống như Disney kiếm tiền từ Mickey Mouse, Meme coin biến các sticker thành tài sản văn hóa có thể giao dịch. Một biểu tượng càng được nhiều người biết đến, sử dụng, lan truyền, thì giá trị càng cao. Luận lý đơn giản và thô sơ như vậy.

Đừng thúc ép dự án thao túng giá, bạn mới là người nắm giữ quyền lực thực sự

Nhiều newbie mua Meme coin rồi ngày ngày trong nhóm chat kêu “khi nào dự án thao túng giá”. Nhưng nếu bạn thực sự hiểu bản chất của Meme coin, sẽ thấy cách nghĩ này hoàn toàn sai.

Meme coin khác với cổ phiếu, tiền mã hóa truyền thống. Cổ phiếu dựa trên thành tích của công ty, Bitcoin dựa trên niềm tin vào công nghệ blockchain, còn Meme coin chỉ có “cơ sở” duy nhất là sự đồng thuận cộng đồng và khả năng lan truyền văn hóa. Dự án tối đa cũng chỉ là khơi nguồn lửa, còn người thúc đẩy thực sự chính là từng người sở hữu.

Nhìn PEPE: nó không có người sáng lập, không có nhóm phát triển, hoàn toàn dựa vào cộng đồng tự phát sáng tạo meme, lan truyền hình ảnh vui nhộn trên Twitter và Telegram. Khi bạn chia sẻ sticker PEPE, khi bạn kể cho bạn bè về chú ếch hài hước thế nào, thực ra bạn đang “cộng sức” cho nó — mỗi lần lan truyền đều làm tăng sức mạnh cho biểu tượng văn hóa này.

Ngược lại, nếu cộng đồng chỉ chờ dự án thao túng giá, giống như một nhóm người chăm sóc một đầm cá không tự sinh sản, sớm muộn cũng cạn kiệt. Gần đây, Pump.fun xuất hiện hàng trăm Meme coin mới mỗi ngày, nhưng 99% trong số đó không sống quá một tuần, lý do là chúng chỉ có mã code, không có văn hóa, cũng không có cộng đồng sẵn sàng lan truyền.

Chú ý mới thực sự là mỏ vàng

Trong thời đại bùng nổ thông tin này, sự chú ý là tài nguyên khan hiếm nhất. Meme coin về bản chất là “chứng khoán chú ý” — đóng gói sự quan tâm, thảo luận, chia sẻ của người dùng thành tài sản có thể giao dịch.

Thuật toán nền tảng vốn dĩ ưa thích nội dung vui nhộn, còn Meme coin thì phù hợp với mạng xã hội. Một meme hài hước lan truyền nhanh gấp mười nghìn lần so với whitepaper, câu “To the Moon” còn có sức kích thích FOMO lớn hơn các thông số kỹ thuật. Khi bạn đăng bộ sticker SHIB lên朋友圈, thực tế bạn đang giúp nó chiếm lĩnh sự chú ý của người khác, và cuối cùng những chú ý này sẽ chuyển thành các lệnh mua.

Các Meme coin trên Solana và Base cực kỳ sôi động, chính vì các nền tảng này có giao dịch nhanh, phí thấp, phù hợp để các nhà đầu tư nhỏ lẻ giao dịch tần suất cao và lan truyền. Công nghệ chỉ là hạ tầng, động lực thực sự là “tiền tệ xã hội” do cộng đồng tạo ra.

Người mới muốn chơi? Ghi nhớ 3 điều này trước

Nếu bạn quyết định tham gia vào trò chơi văn hóa này, thì 3 điểm này quan trọng gấp nghìn lần việc theo dõi biểu đồ K-line:

Chọn biểu tượng văn hóa mà bạn thực sự đồng cảm
Đừng mua Meme coin mà bạn không hiểu. Nếu bạn cảm thấy meme đó nhàm chán đến mức không muốn xem, đừng mong người khác sẽ lan truyền nó. PEPE phần lớn là của thế hệ Z lớn lên cùng chú ếch này, họ lan truyền vì thật lòng thích, chứ không chỉ để kiếm lời.

Trở thành người lan truyền chứ không chỉ là người đầu cơ
Thay vì ngày ngày hỏi “khi nào giá sẽ tăng”, hãy nghĩ xem làm thế nào để nhiều người biết đến meme này hơn. Tạo meme vui nhộn, viết một câu chuyện vui, hoặc bình luận, tương tác dưới các chủ đề liên quan. Mỗi lần bạn sáng tạo, lan truyền, đều làm tăng giá trị của token bạn đang sở hữu.

Hãy coi đầu tư như giải trí
Meme coin về cơ bản là “xổ số văn hóa”, dù có giá trị văn hóa nhiều hơn so với cờ bạc thuần túy, nhưng vẫn rất mang tính đầu cơ cao. Đừng bao giờ đầu tư quá mức khả năng chịu đựng mất mát của mình, hãy coi như mua vé vào cổng công viên giải trí — chơi vui là chính, kiếm lời chỉ là phần thưởng phụ.

Sticker của bạn chính là IPO của bạn

Khi chúng ta biến sticker thành tiền mã hóa, thực chất đang thực hiện “IPO” cho văn hóa internet. Mỗi đợt tăng giá của Meme coin chính là một cuộc tấn công của văn hóa dân gian vào hệ thống tài chính truyền thống.

Nhưng hãy nhớ: không có lan truyền thì không có giá trị. Những bức tranh phác thảo của dự án, các lời kêu gọi của KOL, đều không mạnh bằng meme mà bạn định đăng lên mạng. Thay vì chờ người khác thao túng giá, hãy mở phần mềm vẽ ngay bây giờ, sáng tạo biểu tượng văn hóa tài chính của thời đại này.

Dù sao đi nữa, trong thời đại kinh tế chú ý, mỗi người đều là nhà cái của chính mình.