Gần đây tôi xem qua dữ liệu vị thế đồng yên của CFTC, phát hiện lần tăng lãi suất này của Nhật Bản hoàn toàn khác với đợt tháng 7, 8 năm ngoái.

Còn nhớ đợt tháng 7 năm ngoái chứ? Khi đó vị thế bán khống đồng yên chất đống như núi, chính sách đột ngột được ban hành, phe bán khống bị “dẫm nát”, chỉ trong nửa tháng đã xảy ra một vụ sụp đổ lớn.

Nhưng lần này thì sao? Cấu trúc vị thế hoàn toàn khác — hiện tại là thế trận ròng mua, thậm chí chẳng tìm ra được đối tượng nào dễ bị “nổ tài khoản”, phản ứng của thị trường đương nhiên là nhạt nhòa hơn nhiều.

Tại sao phải chú ý dữ liệu CFTC? Vì giao dịch chênh lệch lãi suất đồng yên và dữ liệu này cơ bản gắn bó chặt chẽ với nhau.

Lý do rất đơn giản: Muốn làm giao dịch chênh lệch lãi suất, trước tiên phải vay đồng yên, sau đó phải khóa rủi ro tỷ giá, nên sẽ bán khống đồng yên trên thị trường phái sinh để phòng ngừa. Vị thế ròng bán càng lớn, nghĩa là giao dịch chênh lệch lãi suất càng sôi động; khi vị thế ròng bán được mua bù mạnh mẽ, nghĩa là có người đang rút vốn.

Dữ liệu CFTC tuy không đại diện cho toàn bộ thị trường, nhưng có thể nhìn rõ các quỹ phòng hộ và dòng tiền đầu cơ đang làm gì. Một khi vị thế ròng biến động mạnh, thường có nghĩa là chuỗi giao dịch chênh lệch lãi suất đang có biến động lớn.

Tháng 7 năm ngoái là ví dụ điển hình — vị thế ròng bán quá lớn, tăng lãi suất vừa đến là sập dây chuyền ngay lập tức. Còn bây giờ là ròng mua, muốn phe mua bị “cháy tài khoản”? Không dễ đâu.

Xét về kỳ vọng: Nếu thị trường ngửi thấy tín hiệu tăng lãi suất từ sớm, hoặc tâm lý rủi ro toàn cầu tăng cao, những người làm giao dịch chênh lệch lãi suất đã giảm vị thế bán từ trước, thậm chí còn chuyển sang mua để phòng ngừa.

Tình hình hiện tại đúng như vậy — thị trường đã tiêu hóa xong kỳ vọng tăng lãi suất, nên lần này sóng gió cực kỳ nhỏ.

Dữ liệu CFTC chỉ phản ánh “tầng phái sinh”, thực tế giao dịch chênh lệch lãi suất còn liên quan đến giao dịch OTC, cho vay xuyên biên giới, công cụ hoán đổi… những cấu trúc phức tạp hơn. Nhưng chỉ cần nhìn hướng dữ liệu CFTC cũng có thể thấy rõ điểm khác biệt lớn nhất giữa năm nay và năm ngoái: Không phải cú sốc mang tính cấu trúc, chỉ là một lần điều chỉnh chính sách thông thường mà thôi.