Nâng cấp hệ thống tài chính “cổ xưa” bằng crypto đến 2028: Trump có đi đúng hướng?

Đầu năm nay, Tổng thống Donald Trump cam kết nâng cấp hệ thống thanh toán “thế kỷ 21” mà không cần triển khai tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC), đặt đạo luật GENIUS làm trung tâm của kế hoạch. Luật đã được thông qua, nhưng các quy định vận hành vẫn chưa hoàn thiện.

Tháng 7, Trump ca ngợi ngành crypto:

“Ngành này đã phát triển nhanh hơn bất kỳ ai khác. Không ai đạt được uy tín chỉ trong thời gian ngắn như vậy.”

Ông còn đưa ra lời hứa lớn:

“Nhiều người Mỹ không biết rằng hạ tầng kỹ thuật của hệ thống tài chính đã lỗi thời hàng thập kỷ… nhưng thanh toán và chuyển tiền vẫn tốn kém và mất nhiều ngày, thậm chí tuần. Luật này sẽ cho phép nâng cấp toàn bộ hệ thống cũ bằng công nghệ crypto hiện đại… Điều này sẽ tăng nhu cầu trái phiếu Mỹ, giảm lãi suất và củng cố vị thế đồng USD như đồng tiền dự trữ toàn cầu cho các thế hệ tới.”

Trump cũng khẳng định stablecoin giúp bảo vệ đồng USD: ông “sẽ không để đồng USD mất giá,” bởi với một tổng thống thông minh, “bạn không bao giờ để đồng USD mất giá.” Khi phát biểu, đồng USD đã giảm 12% kể từ tháng 1; sau đó tăng lại 3% trong vài tháng tiếp theo. Trong giai đoạn USD giảm, Bitcoin tăng mạnh; hiện USD hồi phục, Bitcoin đang đi xuống.

Bitcoin so với đô la năm 2025 (Nguồn: TradingView)## GENIUS Act và quá trình triển khai

Ngày 18/9, Bộ Tài chính Mỹ khởi động GENIUS Act với thông báo tham vấn về cấp phép phát hành stablecoin, yêu cầu vốn và thanh khoản, cũng như xác định hoạt động được phép của ngân hàng. Đây là bước đầu tiên hướng tới tiêu chuẩn bắt buộc, cho phép ngân hàng và công ty thanh toán phát hành stablecoin được bảo chứng đầy đủ dưới sự giám sát liên bang.

Trump nhấn mạnh nâng cấp hệ thống “cổ xưa” mà không xây CBDC. Tháng 1, ông ký lệnh hành chính cấm CBDC; các dự luật tương tự đã qua Hạ viện nhưng chưa thành luật. Hướng đi chính sách đã rõ, nhưng chi tiết thực thi vẫn đang chờ.

Ngành ngân hàng cũng nhận tín hiệu tích cực: OCC, Fed và FDIC “hồi xuân” đã nới lỏng quy định “phải xin phép trước” cho hoạt động lưu ký, stablecoin và DLT thanh toán, giúp giảm ma sát khi GENIUS được triển khai. OCC cũng ban hành hướng dẫn về hoạt động số của ngân hàng, xác định rõ đường đi cho dự án stablecoin và dịch vụ thanh toán.

Tốc độ thanh toán và cạnh tranh

Các mạng thanh toán hiện tại cũng không đứng yên. Theo thống kê FedNow, quý 3/2025, mạng lưới giải quyết 2,5 triệu khoản thanh toán với tổng giá trị 307 tỷ USD. Mạng RTP riêng xử lý 481 tỷ USD quý 2, với kỷ lục 1,81 triệu giao dịch trị giá 5,2 tỷ USD trong một ngày. SWIFT GPI hiện đạt 90% giao dịch xuyên biên giới đến ngân hàng đích trong 1 giờ.

Về crypto, lợi thế cạnh tranh tập trung vào: hoạt động 24/7, thanh toán cuối tuần và xuyên biên giới, khả năng lập trình, hiệu quả vốn. Visa và Mastercard đã mở rộng khả năng thanh toán stablecoin, tích hợp vào hệ thống chấp nhận thanh toán mà không thay đổi trải nghiệm người dùng. Các thử nghiệm với fintech cho thấy các mạng này đã hoạt động ở quy mô giới hạn.

GENIUS, stablecoin và chiến lược đồng USD

Chiến lược của GENIUS dựa trên dự trữ được bảo chứng đầy đủ bằng trái phiếu và tiền mặt Mỹ. Khi phát hành và phân phối được cấp phép liên bang, stablecoin sẽ tạo cầu liên tục cho trái phiếu ngắn hạn 1–3 tháng, củng cố phân phối USD toàn cầu.

Có hai hướng: stablecoin công khai hoặc tiền gửi token hóa do ngân hàng phát hành. Hệ thống tương lai có thể sử dụng FedNow, RTP, SWIFT GPI, trong khi stablecoin vẫn là hạ tầng crypto riêng biệt. Kết quả phụ thuộc vào các quy định về tiếp cận ngân hàng, vốn, thanh khoản và cách các mạng thẻ định giá thanh toán cuối tuần hoặc ngoại tệ.

Thực tế triển khai

Hiện tại, Trump đã đặt hướng đi nhưng chưa xây dựng hệ thống hoàn thiện. Các mạng FedNow, RTP, SWIFT GPI vẫn mở rộng song song; quy chuẩn GENIUS vẫn đang tham vấn; các ngân hàng chưa có tiêu chuẩn vốn và thanh khoản đầy đủ; việc triển khai bởi các nhà chấp nhận thanh toán mới ở giai đoạn thử nghiệm.

Ngay cả với lộ trình tích cực, các bước quan trọng—quy tắc cuối cùng, xử lý trên bảng cân đối ngân hàng, mở rộng thanh toán xuyên biên giới—sẽ diễn ra năm 2026 hoặc muộn hơn. Kết quả thực tế là một hệ thống nhiều lớp, nơi stablecoin và tiền gửi token hóa xử lý thanh toán nền tảng, còn thẻ và chuyển khoản ngân hàng vẫn là trải nghiệm người dùng.

Kết luận

Trump đang đi đúng hướng để ảnh hưởng cách hệ thống thanh toán thế hệ mới được xây dựng, nhưng “thay thế hoàn toàn” hệ thống cũ vẫn là một dự án đang tiến triển, chưa trở thành hiện thực. Điểm quan sát quan trọng: quy định GENIUS, tiêu chuẩn vốn/thanh khoản ngân hàng, chia sẻ thanh toán stablecoin theo ngày và theo mạng. Crypto đang nổi lên như lớp hạ tầng thanh toán, trong khi trải nghiệm người dùng vẫn quen thuộc.

Thạch Sanh