Hướng dẫn dành cho người mới bắt đầu về hợp đồng chênh lệch: Hướng dẫn CFD, đánh giá rủi ro và lựa chọn phù hợp

Nhận thức về bản chất của hợp đồng chênh lệch

Hợp đồng chênh lệch (Contract For Difference, viết tắt CFD) là một công cụ tài chính phái sinh, về bản chất là một thỏa thuận giao dịch giữa hai bên mua và bán. Khác với đầu tư truyền thống, nhà giao dịch CFD không cần phải mua tài sản thực mà thay vào đó dựa trên thanh toán bằng tiền mặt để đầu cơ vào biến động giá của các sản phẩm tài chính.

Dù là giao dịch ngoại hối, hàng hóa, cổ phiếu hay tiền điện tử, CFD đều cung cấp một phương thức giao dịch thống nhất. Trong quá trình giao dịch, nếu giá của tài sản cơ sở tăng, bên bán phải trả cho bên mua khoản chênh lệch; ngược lại, nếu giảm thì ngược lại. Do đó, lợi nhuận hoặc thua lỗ của nhà đầu tư hoàn toàn dựa trên chênh lệch giữa giá mở và giá đóng vị thế.

CFD hoạt động như thế nào: Phân tích cơ chế giao dịch

Đối tác của hợp đồng chênh lệch thường là các nhà môi giới có giấy phép. Nhà giao dịch chỉ cần bỏ ra một khoản ký quỹ nhỏ (thường là một tỷ lệ phần trăm của tổng hợp đồng) để kiểm soát vị thế lớn hơn trên thị trường. Ví dụ, nếu giá dầu thô (mã USOIL) tăng trong tương lai, có thể mở vị thế mua; nếu dự đoán giảm, mở vị thế bán.

CFD hỗ trợ chế độ giao dịch T+0, nghĩa là hợp đồng mở trong ngày có thể đóng bất cứ lúc nào, rất linh hoạt. Khác với thị trường cổ phiếu, giao dịch CFD hoạt động 24 giờ (trong ngày làm việc), nhà đầu tư có thể linh hoạt theo thời gian của riêng mình. Thời điểm giao dịch sôi động nhất thường là khi thị trường châu Âu và Mỹ chồng chéo, khoảng từ 8 giờ tối đến 2 giờ sáng theo giờ Việt Nam.

Cấu thành chi phí giao dịch CFD

Chênh lệch giá (spread) là chi phí chính của giao dịch. Spread là khoảng cách giữa giá mua và giá bán. Ví dụ, với cặp EUR/USD, nếu giao dịch 1 lot tiêu chuẩn (100.000 đơn vị), spread là 0.00006, chi phí giao dịch khoảng 6 USD. Lưu ý, chi phí spread được thanh toán một lần khi mở vị thế, không tính phí khi đóng.

Phí qua đêm (đóng hoặc giữ vị thế qua đêm) là một chi phí khác. Nếu nhà đầu tư giữ vị thế qua ngày, sẽ phải trả lãi qua đêm, số tiền dựa trên quy mô vị thế, chênh lệch lãi suất và thời gian giữ. Vì CFD chủ yếu là giao dịch ngắn hạn, đa số nhà đầu tư không quan tâm đến chi phí này. Trong một số trường hợp, khi chênh lệch lãi suất có lợi, nhà đầu tư còn có thể nhận được khoản bồi hoàn lãi qua đêm.

So với đầu tư cổ phiếu, quỹ hay hợp đồng tương lai đòi hỏi vốn hàng nghìn USD, CFD có mức vào lệnh cực kỳ thấp, chỉ vài chục USD là có thể bắt đầu giao dịch.

Ưu điểm cốt lõi của giao dịch CFD

Giao dịch hai chiều và tính linh hoạt
CFD phá vỡ giới hạn lợi nhuận theo chiều duy nhất của đầu tư truyền thống. Dù thị trường tăng hay giảm, nhà đầu tư đều có cơ hội sinh lời. Khi thị trường tăng, mua vào để mở vị thế mua; khi giảm, bán ra để mở vị thế bán, hoàn toàn dựa vào quyết định cá nhân.

Đòn bẩy mang lại hiệu quả vốn
Đòn bẩy là đặc điểm quan trọng của CFD, cho phép nhà đầu tư kiểm soát vị thế lớn hơn với số vốn nhỏ ban đầu. Ví dụ, sử dụng đòn bẩy 5 lần, chỉ cần bỏ ra 1.000 USD là có thể kiểm soát vị thế 5.000 USD, giúp tăng khả năng sinh lời và hiệu quả sử dụng vốn.

Chi phí tương đối thấp
CFD thường không thu phí hoa hồng hoặc phí giao dịch, chi phí chủ yếu đến từ spread và phí qua đêm, cạnh tranh hơn so với hợp đồng tương lai và cổ phiếu.

Rủi ro trong đầu tư CFD không thể bỏ qua

Dù CFD có nhiều ưu điểm, rủi ro cũng rất lớn, nhà đầu tư cần nhận thức rõ:

Đòn bẩy cao đi kèm rủi ro lớn
Đòn bẩy là con dao hai lưỡi. Theo số liệu ngành, có tới 70% nhà đầu tư nhỏ lẻ thua lỗ. Đòn bẩy làm tăng lợi nhuận tiềm năng nhưng cũng nhân đôi khả năng thua lỗ. Khi xu hướng thị trường đi ngược dự đoán, thua lỗ có thể nhanh chóng vượt quá khả năng chịu đựng, dẫn đến mất toàn bộ vốn hoặc cháy tài khoản.

Rủi ro về năng lực của nhà môi giới
Trên thị trường tồn tại nhiều nền tảng thiếu quy định rõ ràng, thậm chí là các nền tảng “trần trụi”. Những nền tảng này thu phí spread cao, hoa hồng lớn, làm giảm lợi nhuận của nhà đầu tư. Thậm chí, có nền tảng lừa đảo, chiếm đoạt vốn khách hàng, nhà đầu tư cần cẩn trọng phân biệt.

Không sở hữu tài sản thực
Nhà giao dịch CFD mua hợp đồng do nhà môi giới cung cấp, không phải tài sản thực. Điều này có nghĩa là không thể hưởng các quyền lợi như cổ tức, lãi trái phiếu, chỉ dựa vào biến động giá để kiếm lời.

Hệ thống quản lý và lựa chọn nền tảng

Tầm quan trọng của quy định pháp lý
Giấy phép hợp lệ là nền tảng của an toàn đầu tư. Các nền tảng có giấy phép quốc tế hàng đầu cần đáp ứng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt, như báo cáo tài chính định kỳ, thiết lập chế độ cách ly tài khoản khách hàng. Những biện pháp này trực tiếp bảo vệ an toàn vốn của nhà đầu tư.

Các tổ chức quản lý chính và cấp độ

Giấy phép quản lý hàng đầu đến từ:

• Cơ quan Quản lý Tài chính Vương quốc Anh (FCA)
• Ủy ban Chứng khoán và Đầu tư Úc (ASIC)
• Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Mỹ (CFTC, chỉ dành cho Mỹ)
• Cơ quan Quản lý Chứng khoán và Thị trường Châu Âu (ESMA)

Giấy phép cấp độ hai gồm các cơ quan như: Cơ quan Quản lý Tài chính Singapore (MAS), Ủy ban Tài chính Nhật Bản (FSA), Ủy ban Chứng khoán Hồng Kông (SFC).

Các giấy phép tại Cộng hòa Cayman, Dubai có mức độ kiểm soát lỏng lẻo hơn, nhà đầu tư nên xem là cấp độ thứ ba.

Các yếu tố khác khi chọn nền tảng Ngoài giấy phép, cần xem xét: thời gian thành lập và quy mô công ty (các nền tảng nhỏ, mới thành lập có rủi ro cao), hỗ trợ khách hàng (hỗ trợ tiếng Trung, dịch vụ tốt tại châu Á), mức spread (spread siêu thấp cần cảnh giác), phí ẩn (phí rút tiền, phí duy trì tài khoản).

CFD so với Giao dịch ký quỹ ngoại hối và Hợp đồng tương lai

CFD so với Giao dịch ký quỹ ngoại hối
Giao dịch ký quỹ ngoại hối chỉ giới hạn trong các sản phẩm tỷ giá, còn CFD bao gồm cổ phiếu, chỉ số, hàng hóa, tiền điện tử và nhiều loại tài sản khác. Cả hai đều dùng chế độ ký quỹ, không có ngày đáo hạn, không giao nhận tài sản thực, nhưng CFD linh hoạt hơn và đa dạng hơn về mặt sản phẩm.

CFD so với Hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai liên quan đến việc giao nhận tài sản thực, nhà đầu tư sở hữu quyền sở hữu đối với tài sản cơ sở. Hợp đồng có ngày thanh toán rõ ràng, đến hạn phải thực hiện giao hàng hoặc phòng ngừa rủi ro. Trong khi đó, CFD là giao dịch OTC, không có ngày đáo hạn, nhà đầu tư tập trung vào lợi nhuận từ biến động giá, chi phí chủ yếu qua spread.

Các câu hỏi thường gặp về hướng dẫn CFD

CFD có hợp pháp tại Đài Loan không?
Hiện tại, CFD được phép tại Đài Loan. Chỉ cần chọn nền tảng có giấy phép hợp lệ từ các tổ chức quản lý quốc tế, không có vấn đề pháp lý. Các nhà môi giới lớn đã thiết lập hệ thống vận hành tại Đài Loan.

CFD là đầu tư hay đầu cơ?
Phần lớn nhà giao dịch CFD hướng đến mục tiêu lợi nhuận nhanh trong ngắn hạn, xét về chu kỳ và mục tiêu, CFD về bản chất là hoạt động đầu cơ. Một số ít giữ vị thế dài hạn, nhưng số này rất ít.

Có thể giao dịch các loại tài sản nào?
Về lý thuyết, tất cả các hợp đồng tương lai và hàng hóa giao ngay đều có thể giao dịch CFD. Hiện tại, phổ biến nhất là các sản phẩm ngoại hối (như EUR/USD), tiếp đến là dầu thô, vàng, bạc, cổ phiếu như Apple, Tesla, và các loại tiền điện tử như Bitcoin, Ethereum.

Gợi ý cho người mới bắt đầu

Trước khi bắt đầu học và thực hành giao dịch CFD, người mới cần:

Trước hết, xác minh kỹ năng nền tảng của nền tảng, ưu tiên chọn các nhà môi giới quy mô lớn, có giấy phép hàng đầu, thành lập lâu dài. Tra cứu giấy phép trên trang web của cơ quan quản lý để xác thực, tránh xa các nền tảng không rõ nguồn gốc hoặc quảng cáo không đúng.

Thứ hai, sử dụng tài khoản demo để làm quen với quy trình giao dịch và quản lý rủi ro, thử nghiệm chiến lược trong môi trường ảo, đảm bảo hiểu rõ các khái niệm về đòn bẩy, ký quỹ, cắt lỗ.

Thứ ba, kiểm soát chặt chẽ tỷ lệ đòn bẩy, khởi đầu nên dùng đòn bẩy thấp (như 2-3 lần) để giảm thiểu rủi ro. Thiết lập các mức cắt lỗ, chốt lời rõ ràng, tránh giao dịch theo cảm xúc. Không kỳ vọng làm giàu trong một đêm, mà xây dựng lợi nhuận qua kỷ luật và kiên nhẫn.

Cuối cùng, liên tục học hỏi kiến thức thị trường, theo dõi dữ liệu kinh tế, yếu tố địa chính trị ảnh hưởng đến các sản phẩm giao dịch, nâng cao khả năng ra quyết định.

Tóm tắt

Hợp đồng chênh lệch là công cụ giao dịch phổ biến toàn cầu, đã tồn tại hàng chục năm. CFD cung cấp một phương thức đầu tư có rào cản thấp, linh hoạt cao, nhưng đòn bẩy cao đi kèm rủi ro lớn, thực tế có tới 70% nhà đầu tư nhỏ lẻ thua lỗ là điều không thể bỏ qua.

Thành công trong giao dịch CFD không phụ thuộc vào nền tảng hay sản phẩm chọn lựa, mà là khả năng quản lý rủi ro và tâm lý của nhà đầu tư. Chọn nền tảng có quy định rõ ràng, kiểm soát đòn bẩy, tuân thủ nguyên tắc cắt lỗ, không ngừng học hỏi và cải thiện, mới là con đường dài hạn để sinh lời. Tham lam và quá tự tin thường đẩy nhà giao dịch vào vực thẳm.

Nếu quan tâm đến CFD, nên bắt đầu bằng tài khoản demo để trải nghiệm đầy đủ, xác định phù hợp với khả năng chịu đựng rủi ro của bản thân rồi mới quyết định đầu tư thật.