Ethereum 2.0 là gì và hoạt động như thế nào?

Ethereum 2.0 là cuộc cải tổ toàn diện của blockchain Ethereum, chuyển đổi từ cơ chế đồng thuận proof-of-work (PoW) sang proof-of-stake (PoS). Quá trình này, khởi động bằng sự kiện "The Merge" vào tháng 09 năm 2022, hướng tới mục tiêu mở rộng mạng lưới, giảm tác động môi trường và tối ưu hiệu suất vận hành. Việc hiểu eth2.0 cực kỳ quan trọng đối với những ai quan tâm đến tương lai của công nghệ blockchain và các ứng dụng phi tập trung.

Ethereum 2.0 là gì? Tổng quan về Ethereum

Ethereum, ra đời năm 2015, đã trở thành nền tảng hợp đồng thông minh thống lĩnh hệ sinh thái tiền mã hóa. Hợp đồng thông minh là chương trình tự động trên blockchain, thực thi lệnh mà không cần trung gian. Nhờ đó, các nhà phát triển xây dựng ứng dụng phi tập trung (dApp) hoạt động như web truyền thống nhưng không bị kiểm soát bởi doanh nghiệp hoặc chính phủ.

Nâng cấp eth2.0 thay đổi căn bản cơ chế đồng thuận của blockchain từ proof-of-work sang proof-of-stake. Trong hệ PoW trước đây, máy tính phải giải thuật toán phức tạp để xác thực giao dịch và nhận phần thưởng. Còn PoS yêu cầu validator stake (khóa) tiền mã hóa trên blockchain để xác thực giao dịch. Sự thay đổi này ưu tiên mở rộng mạng lưới, giảm phí giao dịch, tăng tốc độ xử lý và giảm tắc nghẽn. Thống kê cho thấy phí gas giảm mạnh sau chuyển đổi, thời gian xác nhận khối rút ngắn từ 13-14 giây xuống còn 12 giây.

Ethereum PoS vận hành như thế nào?

Hệ thống proof-of-stake của Ethereum, là trọng tâm của eth2.0, yêu cầu validator stake tối thiểu 32 ETH trên blockchain chính để tham gia xác thực giao dịch. Thuật toán chọn ngẫu nhiên validator thực hiện khối giao dịch khoảng 7.200 lần mỗi ngày. Với mỗi lần phát sóng dữ liệu thanh toán thành công, validator nhận thưởng ETH. Phần thưởng phân bổ dựa trên tổng số validator đang hoạt động trên mạng lưới.

Để bảo vệ mạng lưới, eth2.0 triển khai cơ chế slashing, xử phạt validator gian lận hoặc thiếu trách nhiệm. Khi thuật toán phát hiện validator gửi thông tin sai, hệ thống sẽ loại bỏ số tiền đã stake. Validator mất kết nối hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ cũng bị nguy cơ slashing, bảo đảm mạng lưới luôn ổn định và an toàn.

Ethereum và Ethereum 2.0 khác biệt gì?

Khác biệt cốt lõi giữa Ethereum và eth2.0 chính là cơ chế đồng thuận: PoS và PoW. Tuy nhiên, chuyển đổi này không ngay lập tức tạo ra tốc độ vượt trội hoặc giảm phí mạnh. Tác động rõ rệt nhất là về môi trường, khi lớp đồng thuận mới tiêu thụ ít hơn 99,95% năng lượng so với lớp thực thi cũ, xóa bỏ nhu cầu máy đào tốn điện năng.

Một điểm khác biệt lớn khác là phát hành tiền mã hóa. Trước nâng cấp, Ethereum tạo khoảng 14.700 ETH mỗi ngày. Sau chuyển đổi, chỉ còn 1.700 ETH/ngày. Đồng thời, nâng cấp EIP-1559 đốt một phần phí giao dịch, giúp eth2.0 trở nên giảm phát khi lượng ETH bị đốt vượt 1.700 mỗi ngày, làm ETH ngày càng khan hiếm hơn.

Ethereum 2.0 ra mắt khi nào?

Ethereum 2.0 chính thức ra mắt ngày 15 tháng 09 năm 2022 với sự kiện "The Merge": lớp thực thi chuyển sang Beacon Chain - blockchain proof-of-stake phát triển từ tháng 12 năm 2020. Lộ trình eth2.0 còn kéo dài sau The Merge, gồm 5 giai đoạn chính:

The Surge bổ sung sharding, chia nhỏ dữ liệu blockchain, giảm áp lực lên mainnet và tăng tốc độ xử lý giao dịch. The Scourge tăng bảo mật người dùng bằng cách gia tăng khả năng chống kiểm duyệt và cải tiến hệ thống dữ liệu giao dịch. The Verge triển khai Verkle tree, bằng chứng mật mã hiện đại, giúp giảm dữ liệu cần thiết cho validator và thúc đẩy phi tập trung. The Purge loại bỏ dữ liệu cũ, giải phóng bộ nhớ, có thể giúp mạng lưới xử lý trên 100.000 giao dịch mỗi giây. The Splurge là các nâng cấp bổ sung cho giai đoạn hoàn thiện mạng lưới.

Staking Ethereum 2.0 ủy quyền là gì?

Validator phải stake 32 ETH để trực tiếp xác thực giao dịch, còn hình thức ủy quyền cho phép nhà đầu tư stake số tiền nhỏ hơn thông qua pool staking của validator. Nhiều bên thứ ba cung cấp dịch vụ này, gồm một số nền tảng tiền mã hóa, ví và giao thức DeFi. Người ủy quyền nhận thưởng staking theo tỷ lệ đóng góp của mình.

Người ủy quyền không có quyền biểu quyết trong các đề xuất quản trị, trách nhiệm cũng nhẹ hơn validator. Tuy nhiên, nếu validator vi phạm quy tắc hoặc mắc lỗi, người ủy quyền có thể mất toàn bộ số tiền đã stake do slashing. Chọn validator phù hợp là yếu tố then chốt khi tham gia staking eth2.0.

Ethereum 2.0 ảnh hưởng thế nào đến đồng ETH?

Chuyển sang proof-of-stake không làm thay đổi mã nguồn của đồng ETH gốc. Mọi token ETH hiện có, dù là token có thể thay thế như LINK, UNI hay NFT như CryptoPunks, đều tự động chuyển sang lớp đồng thuận sau sự kiện hợp nhất tháng 09 năm 2022. Người dùng cần cảnh giác với các trò lừa đảo yêu cầu nâng cấp ETH1 lên ETH2 hoặc mua "Ethereum 2.0 coin", vì không tồn tại đồng token riêng biệt hay hình thức nâng cấp như vậy. Quá trình chuyển đổi eth2.0 hoàn toàn liền mạch cho mọi chủ sở hữu token.

Kết luận

Ethereum 2.0 là bước tiến lớn của công nghệ blockchain, giải quyết các vấn đề trọng yếu về mở rộng, tiêu thụ năng lượng và tính bền vững. Việc chuyển đổi từ proof-of-work sang proof-of-stake thay đổi cách mạng lưới xác thực nhưng vẫn đảm bảo tương thích với token và ứng dụng hiện có. Với mức tiêu thụ năng lượng giảm mạnh, tốc độ phát hành token chậm lại và lộ trình phát triển nhiều giai đoạn, eth2.0 trở thành nền tảng hiệu quả, thân thiện với môi trường và có khả năng mở rộng vượt trội cho ứng dụng phi tập trung. Khi mạng lưới hoàn thiện qua các giai đoạn Surge, Scourge, Verge, Purge, Splurge, mục tiêu là xử lý hơn 100.000 giao dịch mỗi giây, vẫn giữ vững tính phi tập trung và bảo mật. Sự chuyển đổi này củng cố vai trò hạ tầng của Ethereum cho Web3 và internet phi tập trung, đưa eth2.0 trở thành một trong những nâng cấp quan trọng nhất lịch sử blockchain.

FAQ

ETH và ETH2.0 khác biệt gì?

ETH là đồng tiền mã hóa, còn ETH2.0 là mạng Ethereum đã nâng cấp. Đồng tiền vẫn là ETH; '2.0' chỉ cập nhật mạng lưới, không phải đồng tiền mới.

Ethereum 2.0 đã ra mắt chưa?

Ethereum 2.0 đã chính thức ra mắt và đang vận hành đầy đủ. Quá trình chuyển đổi hoàn tất năm 2022.

Nếu bạn mua 1.000 USD Ethereum 5 năm trước thì sao?

Khoản đầu tư 1.000 USD vào Ethereum cách đây 5 năm hiện có giá trị hơn 11.000 USD, cho thấy mức tăng giá mạnh và sự phát triển vượt trội của thị trường tiền mã hóa.

2 ETH nghĩa là gì?

2 ETH là 2 đơn vị tiền mã hóa Ethereum, đại diện cho một lượng tài sản số cụ thể trên blockchain Ethereum, giá trị phụ thuộc vào tỷ giá thị trường hiện tại.